Znaczenie zezwolenia sądu opiekuńczego na zmianę nazwiska dziecka w postępowaniu administracyjnym

Zgodnie z art. 8 ust 3 ustawy o zmianie imienia i nazwiska, w przypadku braku porozumienia pomiędzy rodzicami dziecka, każde z nich może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na zmianę nazwiska dziecka. Oznacza to, że w przypadku braku zgody między rodzicami w sprawie złożenia wniosku o zmianę nazwiska dziecka w postępowaniu administracyjnym rozstrzyga sąd opiekuńczy. Rozstrzygnięcie w sprawie zastępuje zgodną wolę rodziców.

Postanowienie sądu wiąże organ administracji przez to, że usuwa brak porozumienia między rodzicami, powodując takie następstwa, jakby porozumienie to istniało, nie przesądza, jednak w znaczeniu merytorycznym decyzji organu administracji co do zmiany nazwiska. Kierownik urzędu stanu cywilnego, nawet w przypadku wydania zgody przez sąd opiekuńczy na złożenie wniosku o zmianę nazwiska dziecka, nie musi takiego wniosku rozpatrzyć pozytywnie – może wydać decyzję odmowną, uzasadniając ją tym, iż nie wystąpiły ważne powody, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy, jednakże nie te które były podstawą wydania rozstrzygnięcia przez sąd opiekuńczy.

Przesłanką wydania zgody sądu opiekuńczego na zmianę nazwiska dziecka jest zawsze dobro dziecka. Inne przesłanki, takie jak np. interes rodziców, nie mają w tym względzie znaczenia. Sąd opiekuńczy wydając zgodę na zmianę nazwiska dziecka i kierując się dobrem dziecka ocenia wniosek o zmianę nazwiska biorąc pod uwagę sytuację rodzinną dziecka. Sąd bada w jaki sposób rodzice dbają o rozwój dziecka i przyczyniają się do opieki nad nim, jak silnie dziecko związane jest z każdym z rodziców, w tym również uwzględnia stopień emocjonalnego związania dziecka. Ocenia jak bardzo dziecko utożsamia się z rodziną matki i ojca. W konsekwencji kierując się dobrem dziecka ustala czy zmiana nazwiska pozwoli dziecku na silniejszą identyfikację z rodziną wnioskodawczyni i czy zmiana nazwiska nie spowoduje u dziecka jakiś poważnych następstw. Sąd opiekuńczy zezwalając na wystąpienie z wnioskiem o zmianę nazwiska syna skarżącego w niniejszej sprawie uznał, kierując się wyżej wskazanymi przesłankami, że istnieją ważne powody uzasadniające tę zmianę i leży to w interesie dziecka.

Kierując się powyższymi rozważaniami Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że ani organ administracji ani wojewódzki sąd administracyjny w sytuacji wydania postanowienia przez sąd opiekuńczy zezwalającego na zmianę nazwiska dziecka, nie może oceniać, jak często skarżący widywał się z synem, jaki charakter miały te kontakty oraz czy wykazywał zainteresowanie tymi kontaktami, oraz czy i w jaki sposób partycypował w wychowaniu i utrzymaniu syna. Kwestie te były bowiem przedmiotem badania przez sąd opiekuńczy, a w sprawie wydane zostało prawomocne postanowienia zezwalające na zmianę nazwiska dziecka. Postanowienie to ma charakter wiążący w zakresie jakim sąd powszechny dokonał ustaleń.

Wyrok NSA z dnia 9 marca 2012 r., II OSK 2528/10

Standard: 44206 (pełna treść orzeczenia)