Charakter odprawy pieniężnej z art. 8 u.g.z.

Odprawa pieniężna z art. 8 ustawy jest świadczeniem majątkowym zakładu, związanym z pozostawaniem przez pracownika w stosunku pracy i z okresem świadczenia pracy, które stanowi kryterium określania wysokości tej odprawy. Odprawa nie ma charakteru odszkodowawczego. Jeśliby ustawodawca chciał nadać jej taki charakter, to nazwałby to świadczenie zakładu odszkodowaniem. Sama nazwa wskazuje na to, że ustawodawca nie przewidział w wypadku rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem przez zakład pracy z przyczyn wymienionych w art. 1 ustawy odszkodowania w związku z utratą pracy.

Wypowiedzenie umowy o pracę z określonych w ustawie przyczyn dotyczących zakładu pracy nie ma cech bezprawności działania zakładu i nie stanowi sankcji przewidzianej prawem w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez zakład pracy.

Odprawa pieniężna nie jest naprawieniem szkody lub straty, jaką pracownik poniósł w związku z bezprawnym pozbawieniem go zatrudnienia, lecz świadczeniem zakładu w razie powstania zdarzeń, które zgodnie z ustawą powodują niemożliwość lub niecelowość albo zbędność kontynuowania stosunku pracy.

Odprawa z art. 8 ustawy przysługuje pracownikowi za przepracowany okres pracy, od którego zależy jej wysokość. Nie ma ona charakteru wynagrodzenia za pracę lub właściwego zarobku, choć jej sens pozostaje w relacji do okresu świadczenia pracy i jest zbliżony do odpłaty za wkład pracy pracownika w działanie zakładu w przeszłości.

W istocie odprawy pieniężnej nie można dopatrywać się charakteru odszkodowawczego, gdyż nie mogłaby być mierzona okresem świadczenia pracy na rzecz zakładu, lecz uszczerbkiem majątkowym pracownika, związanym z utratą pracy i koniecznością poszukiwania (niekiedy długotrwałego w okresie bezrobocia) innego zatrudnienia nawet z koniecznością zmiany kwalifikacji zawodowych.

Uchwała SN z dnia 13 grudnia 1990 r., III PZP 22/90

Standard: 43899 (pełna treść orzeczenia)