Umowa przedłużająca termin, przed upływem którego nie wolno użyć grobu do ponownego pochowania

Z mocy art. 7 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. "o cmentarzach i chowaniu zmarłych" (Dz. U. Nr 11, poz. 62) grób nie może być użyty do ponownego pochowania po upływie 20 lat od chwili pochowania zwłok oraz przez dalsze lat 20 lub nawet przez dłuższy czas, jeżeli między członkami najbliższej rodziny osoby zmarłej a związkiem wyznaniowym, utrzymującym i zarządzającym cmentarzem, zawarta została umowa przedłużająca termin, przed upływem którego nie wolno użyć grobu do ponownego pochowania.

Przedmiotem zatem roszczenia, którego dotyczy pytanie prawne, jest roszczenie wynikające z niewywiązania się związku wyznaniowego z zobowiązania określonego w art. 7 wymienionej ustawy. W szczególności naruszenie prawa powodów nastąpiło na skutek wydania przez zarząd cmentarza zezwolenia rodzinie innej zmarłej osoby na pochowanie jej zwłok w grobie, w którym spoczywają zwłoki matki powodów, mimo że nie upłynął jeszcze termin zezwalający na pochowanie zwłok.

Członkowie rodziny zmarłego, którzy naruszyli prawo powodów zastrzeżone im w art. 7 wymienionej ustawy, mogliby odpowiadać za naruszenie tego prawa na podstawie art. 344 bądź art. 24 § 1 k.c., a więc w wypadku samowolnego albo bezprawnego naruszenia prawa powodów do spokojnego korzystania z grobu.

Samowolność lub bezprawność działania naruszającego prawo innej osoby nie zachodzi wtedy, gdy naruszający działa na mocy upoważnienia właściwego organu administracyjnego.

Z mocy przepisów ustawy "o cmentarzach i chowaniu zmarłych" związek wyznaniowy utrzymujący i zarządzający cmentarzem jest organem, do kompetencji którego należy wydanie zezwolenia i wyznaczenie miejsca (grobu) na cmentarzu dla pochowania zwłok przez najbliższą rodzinę zmarłego. Członkowie rodziny, którzy chowają zwłoki w miejscu wyznaczonym przez zarząd cmentarza i przygotowanym do przyjęcia zwłok (wykopanie grobu przez grabarza), nie działają samowolnie ani bezprawnie, chyba że uzyskali zezwolenie na pochowanie zwłok w drodze czynu niedozwolonego. Inna zatem w zasadzie jest podstawa faktyczna i prawna roszczenia w stosunku do organu utrzymującego i zarządzającego cmentarzem, a inna w stosunku do członków najbliższej rodziny, która pochowała zwłoki w grobie zajętym już przez inne (cudze) zwłoki. Nie zachodzi więc między tymi osobami współuczestnictwo konieczne, gdyż nawet przy założeniu działania niedozwolonego w rozumieniu art. 415 k.c. rozstrzygnięcie sporu nie wymaga uczestnictwa wszystkich sprawców czynu niedozwolonego, możliwe jest więc rozstrzygnięcie odmienne dla poszczególnych uczestników postępowania.

Uchwała SN z dnia 30 sierpnia 1971 r., III CZP 44/71

Standard: 43827 (pełna treść orzeczenia)