Pochowanie na cmentarzu wyznaniowym osób zmarłych innego wyznania lub niewierzących (art. 8 ust. 2-5 u.c.c.z.)
Przyjęcie zwłok do pochowania (art. 8 u.c.c.z.)
Z art. 8 ust. 3-5 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych wynikają publiczne obowiązki zarządcy cmentarzy wyznaniowych w zakresie pochówku na ich terenie osób nie będących członkami danej wspólnoty religijnej, jeżeli w danej miejscowości nie ma zarządzanych przez instytucje publiczne cmentarzy komunalnych. Wskazuje się bowiem, że "w związku z faktem, że w Polsce większość cmentarzy ma charakter wyznaniowy, możliwa jest sytuacja, w której gmina nie posiada cmentarza komunalnego. W takiej sytuacji zarząd cmentarza wyznaniowego ma obowiązek umożliwić pochowanie na tym cmentarzu, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, osób zmarłych innego wyznania lub niewierzących".
W sytuacji, gdy nie ma w danej miejscowości cmentarza komunalnego, a znajduje się w niej jedynie cmentarz należący do wspólnoty religijnej, taka wspólnota, zgodnie z art. 8 ust. 3-5 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych jest zobowiązana do świadczenia w zastępstwie instytucji publicznej powszechnej dostępnej dla każdego usługi w postaci zapewnienia miejsca godnego pochówku, przy czym przy wykonywanie tego rodzaju obowiązku nie może w żaden sposób dyskryminować osób nienależących do wspólnoty religijnej.
Wobec wykonywania zdania publicznego polegającego na obowiązku zapewniania miejsca pochówku osób nie należących do wspólnoty religijnej - administrator cmentarza wyznaniowego jest zobowiązany do udzielenia informacji publicznej w zakresie związanym z tym zadaniem. W tym zakresie informacje o liczbie osób pochowanych na danym cmentarzu oraz opłat związanych z pochówkiem stanowią informację publiczną, ponieważ dotyczą kwestii związanych z wykonywaniem zadań publicznych wynikających z przepisów ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Oczywistym jest bowiem, że ich ujawnienie wskazuje na ile te opłaty są skonstruowane rzetelnie i odpowiadają realnej wartości usługi, a na ile mogą one mieć charakter dyskryminujący lub wykorzystujący pozycję swego rodzaju monopolisty w zakresie prowadzenia jedynego cmentarza w danej miejscowości
Wyrok NSA z dnia 10 marca 2020 r., I OSK 969/19
Standard: 43870 (pełna treść orzeczenia)
W art. 8 ust. 2 ustawy, w zasadzie znalazła się regulacja zbieżna z tą, którą zawarto w art. 45 ust. 3 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Z kolei, w ust. 3 cytowanego art. 8 wskazano, że zarząd cmentarza wyznaniowego nie może odmówić pochowania zwłok osób, które posiadają nabyte prawo do pochówku w określonym miejscu tego cmentarza. Natomiast, w ust. 4, że prawo to służy, obok osoby określonej w ust. 3, także jej bliskim, to jest małżonkowi, wstępnym, zstępnym, rodzeństwu i przysposobionym. Wreszcie, w myśl ust. 5 art. 8 ustawy, zwłoki osób, o których mowa w ust. 3 i 4, powinny być przez zarząd cmentarza traktowane na równi ze zwłokami osób należących do wyznania, do którego należy cmentarz, a w szczególności pod względem wyznaczenia miejsca pochowania, właściwego ceremoniału pogrzebowego i wznoszenia stosownych nagrobków.
W ocenie Sądu Najwyższego nie powinno być wątpliwości, że wykładnia semantyczna, a także teleologiczna ust. 5 prowadzi do jednoznacznego wniosku, że równe traktowanie, w tym także pod względem wznoszenia stosownych nagrobków, dotyczy osób wymienionych w ust. 3 i 4, ale nienależących do wyznania, do którego należy cmentarz. Odmienna interpretacja byłaby pozbawiona logiki i byłaby sprzeczna z celem tego uregulowania. Zwrócić należy uwagę, że ustawodawca nakazał traktowanie zwłok osób, o których mowa w ust. 3 i 4 art. 8, na równi ze zwłokami osób należących do wyznania, do którego należy cmentarz. W rezultacie, w przypadku osób posiadających prawo do pochówku w określonym miejscu cmentarza wyznaniowego, w rozumieniu ust. 3 i 4 art. 8 ustawy i jednocześnie należących do tego wyznania, uregulowanie wynikające z ust. 5 w ogóle nie ma zastosowania. Pochówek takich osób, obejmujący m.in. ceremoniał oraz formę i symbolikę nagrobka, winien odbyć się według zasad obowiązujących w danym wyznaniu.
Pochówek małżonki powoda był pogrzebem wyznaniowym, katolickim. Implikuje to wniosek, że również wzniesienie nagrobka powinno odpowiadać zasadom obowiązującym na cmentarzu wyznaniowym, które zostały ustanowione przez zarządcę nekropolii.
Wyrok SN z dnia 6 lutego 2015 r., II CSK 317/14
Standard: 43803 (pełna treść orzeczenia)