Stwierdzenie nieważności orzeczenia mimo abolicji

Nie można podzielić wyrażonego w rewizji nadzwyczajnej poglądu, że abolicja jako negatywna przesłanka procesowa, ma pierwszeństwo przed stwierdzeniem nieważności orzeczenia na podstawie i w trybie określonym w omawianej ustawie z 1991 r. Po pierwsze, pogląd ten jest niezgodny z unormowaniem przyjętym w art. 4 tej ustawy. Ponieważ stwierdzeniu nieważności orzeczenia nie stoi na przeszkodzie "zastosowanie abolicji", to nie może mu również stać na przeszkodzie fakt, że w sprawie należało zastosować abolicję, a zatem, że dane orzeczenie zostało wydane mimo istnienia przesłanek do zastosowania abolicji i umorzenia postępowania. 

Stwierdzenie nieważności orzeczenia bez wątpienia lepiej służy realizacji założonych celów omawianej ustawy, tj. rehabilitacji osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, aniżeli uchylenie wyroku skazującego wydanego mimo istnienia przesłanek do zastosowania abolicji i umorzenia z tego powodu postępowania. Uchylenie wyroku skazującego i umorzenie postępowania wskutek abolicji oznacza jedynie stwierdzenie, że skazanie było wadliwe z tego powodu, iż doszło do niego mimo istnienia negatywnej przesłanki procesowej. Natomiast stwierdzenie nieważności wyroku skazującego na podstawie art. 1 ust. 1 powołanej wyżej ustawy jest "równoznaczne z uniewinnieniem" (art. 2 ust. 1 zdanie 2 tej ustawy), a ponadto oznacza dokonanie ocen korzystnych dla oskarżonego, łączy się bowiem z ustaleniem, że działał on na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego i że z tego właśnie powodu był on represjonowany.

Wyrok SN z dnia 9 lipca 1992 r., II KRN 101/92

Standard: 43243 (pełna treść orzeczenia)