Cofnięcie poręczenia przez poręczyciela

W razie skutecznego cofnięcia poręczenia majątkowego przedmiot poręczenia zwraca się osobie, która go złożyła.

Osoba składająca poręczenie majątkowe ma wpływ na ustanie poręczenia, a to poprzez złożenie, w każdym stadium postępowania, oświadczenia o cofnięciu poręczenia, i to bez żadnych ustawowych ograniczeń, z tym zastrzeżeniem, że cofnięcie poręczenia staje się skuteczne dopiero z chwilą przyjęcia nowego poręczenia majątkowego, zastosowania innego środka zapobiegawczego lub odstąpienia od stosowania tego środka.

Organ procesowy nie jest, w każdym wypadku cofnięcia poręczenia majątkowego, zobligowany do zastosowania innego środka zapobiegawczego może w ogóle odstąpić od jego stosowania.

Skuteczne cofnięcie poręczenia powoduje takie same konsekwencje, jak ustanie poręczenia. Przedmiot poręczenia zwraca się, a sumę poręczenia zwalnia się, złożone do depozytu sądowego pieniądze i papiery wartościowe otrzymuje z powrotem osoba, która je złożyła z tytułu poręczenia.

Słusznie podnosi Sąd Apelacyjny, że sytuacja taka może godzić w interesy oskarżonego w przypadku, kiedy kwota lub przedmiot poręczenia stanowi jego własność, osoba poręczająca zaś jest jedynie przekazicielem tych wartości majątkowych. Należy jednak stwierdzić, że szczególny stosunek zobowiązaniowy, którego stronami są (przy stosowaniu środków zapobiegawczych) organ procesowy i poręczyciel (o czym była mowa wyżej), regulowany jest wyłącznie przez przepisy kodeksu postępowania karnego, a te nie przewidują możliwości badania, czyją własność stanowi przedmiot poręczenia.

Nie wydaje się jednak, aby w omawianej sytuacji oskarżony pozbawiony był możliwości dochodzenia swoich praw. Może on, po zażądaniu zwrotu przez poręczyciela kwoty poręczenia, bronić tych praw w drodze powództwa o świadczenie, z ewentualnym wnioskiem o zabezpieczenie powództwa, opartego np. na przepisach o czynach niedozwolonych.

Uchwała SN z dnia 24 stycznia 1995 r., I KZP 32/94

Standard: 43081 (pełna treść orzeczenia)