Dopuszczalność kasacji od orzeczenia środka poprawczego

O ile, zgodnie z przyjętym orzecznictwem Sądu Najwyższego, nie budzi wątpliwości to, że strony występujące w postępowaniu poprawczym na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich mogą wnieść kasację od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego w wypadku orzeczenia wobec nieletniego środka poprawczego - umieszczenia w zakładzie poprawczym, to stosownie do podstaw tego nadzwyczajnego środka odwoławczego przewidzianych w art. 523 § 1 k.p.k., jak i jego ograniczeń określonych w § 2 art. 523 k.p.k. nie jest dopuszczalna kasacja w odniesieniu do skazania nieletniego na umieszczenie w zakładzie poprawczym z warunkowym zawieszeniem na okres próby, chyba, że kasacja wniesiona jest z powodu uchybienia przewidzianego w art. 439 k.p.k.

Postanowienie SN z dnia 28 lipca 2005 r., II KZ 28/05

Standard: 44371 (pełna treść orzeczenia)

Strony występujące w postępowaniu poprawczym mogą wnieść kasację, w warunkach określonych w art. 520 k.p.k., od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego, w razie orzeczenia wobec nieletniego środka poprawczego – umieszczenia w zakładzie poprawczym, nie tylko z powodu uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k., ale także podnosząc zarzut innego rażącego naruszenia prawa jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść prawomocnego orzeczenia.

Nie budzi wątpliwości, iż od orzeczenia sądu drugiej instancji orzekającego w stosunku do nieletniego środek wychowawczy kasacja jest dopuszczalna (por. postanowienie SN z dnia 5 marca 1998 r. II CKN 771/97, postanowienie SN z dnia 15 grudnia 1998 r. I CKN 939/97, postanowienie SN z dnia 8 czerwca 1998 r., I CKN 195/98). Czyli kasacja jest dopuszczalna jeżeli postępowanie odwoławcze toczyło się na podstawie przepisów k.p.c., a także, jeżeli toczyło się na podstawie przepisów k.p.k. a w drugiej instancji nie uwzględniono apelacji zawierającej wniosek o orzeczenie środka poprawczego, lub uwzględniono apelację złożoną od orzeczenia mocą którego zastosowano środek poprawczy i zmieniono to orzeczenie przez zastosowanie środka wychowawczego.

Brak jest zdaniem Sądu Najwyższego racji, które nakazywałyby przyjąć bardzo restrykcyjną wykładnię art. 523 § 2 k.p.k., iż skoro w tym przepisie jest mowa wyłącznie o wyrokach „skazujących na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania”, a w postępowaniu toczącym się w niniejszej sprawie wobec nieletniego orzeczono środek poprawny, a nie taką karę, to tylko z tego względu kasacja nie jest, poza wyjątkami wymienionymi w art. 523 § 4 k.p.k., dopuszczalna. Taka formalistyczna wykładnia wspomnianego przepisu, nie uwzględniałaby faktu, iż na gruncie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich umieszczenie w za-kładzie poprawczym jest najsurowszym pozakarnym środkiem zapobiegania i zwalczania przestępczości nieletnich. 

Postanowienie SN z dnia 12 lipca 2001 r., III KZ 39/01

Standard: 42597 (pełna treść orzeczenia)