Fałszywe zeznania złożone za granicą wobec innego organu niż polski

W wypadku popełnienia przestępstwa fałszywych zeznań, które zostały złożone za granicą wobec innego organu niż polski, sprawca odpowiadać może przed sądem polskim, ale pod warunkiem, że czyn jego stanowi przestępstwo w miejscu jego popełnienia (reguła taka wyrażona została wprost w art. 111 § 1 k.k.). W świetle tej regulacji niewątpliwe jest, że brak jest podstaw do uznania, iż popełniony za granicą czyn polegający na złożeniu tam fałszywych zeznań wobec innego organu niż polski, nie stanowi przestępstwa.

Sąd polski może pociągnąć do odpowiedzialności karnej także sprawcę przestępstwa skierowanego przeciwko zagranicznym dobrom o charakterze publicznym, pod warunkiem jednak, że czyn sprawcy stanowi przestępstwo w miejscu jego popełnienia, chyba że w grę wchodzi zasada ochronna bezwzględna odnosząca się do przestępstw wymienionych w pkt. 1 – 5 art. 112 k.k. 

Zgodnie z art. 112 k.k., wyrażającym tzw. zasadę ochronną bezwzględną, w razie popełnienia za granicą m.in. przestępstwa fałszywych zeznań złożonych wobec urzędu polskiego, ustawę polską stosuje się niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia czynu zabronionego. Oznacza to, że ustawodawca zniósł wymóg podwójnej karalności w wypadku popełnienia za granicą przestępstwa fałszywych zeznań, ale jedynie wtedy, gdy zostały one złożone wobec urzędu polskiego. A contrario z przepisu tego wynika zatem, że w wypadku popełnienia przestępstwa fałszywych zeznań, które zostały złożone za granicą wobec innego organu niż polski, sprawca odpowiadać może przed sądem polskim, ale pod warunkiem, że czyn jego stanowi przestępstwo w miejscu jego popełnienia (reguła taka wyrażona została wprost w art. 111 § 1 k.k.).

W świetle tej regulacji niewątpliwym jest, że brak jest podstaw do uznania, że popełniony za granicą czyn polegający na złożeniu tam fałszywych zeznań wobec innego organu niż polski, nie stanowi przestępstwa. Można wszak sprawcę takiego przestępstwa pociągnąć w Polsce do odpowiedzialności za fałszywe zeznania, jeśli tylko stanowią one przestępstwo w państwie, w którym je złożono.

W obecnym stanie prawnym należy odmiennie rozstrzygać kwestię odpowiedzialności za przestępstwo składania fałszywych zeznań złożonych przed organem inny niż polski.

Wyrok SN z dnia 29 marca 2011 r., III KK 365/10

Standard: 42243 (pełna treść orzeczenia)

Obywatel polski, który składa fałszywe zeznania przed sądem lub innym organem obcego państwa, dopuszcza się czynu określonego w art. 247 § 1 k.k. [art. 233 § 1 k.k.] tylko wtedy, gdy zeznania te mają służyć za dowód w postępowaniu przed polskim sądem lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie polskiej ustawy.

O tym, jakie są desygnaty takich wyrażeń, jak "postępowanie prowadzone na podstawie ustawy", "organ powołany do ścigania", "sprawca przestępstwa", "orzeczenie sądu", "prawny nakaz wydany przez organ państwowy" itp., decydują unormowania przyjęte w polskim systemie prawnym. 

Obywatel polski - także za granicą - jest adresatem zakazów (nakazów) zawartych w polskiej ustawie karnej, pojmowanych w sposób określony przez polskie ustawodawstwo. Gdyby jednak przepisy rozdziału XXXIII kodeksu karnego miały chronić również obcy wymiar sprawiedliwości, to odniesienie ich do zachowania obywatela polskiego za granicą wymagałoby traktowania wielu ustawowych znamion czynów zabronionych w tym rozdziale jako "blankietowych" w tym sensie, że o ich pojmowaniu ("konkretyzacji") decydowałyby w istocie regulacje prawne obowiązujące w obcym państwie. 

Uchwała SN z dnia 26 kwietnia 1995 r., I KZP 7/95

Standard: 43107 (pełna treść orzeczenia)