Zatrzymanie i doprowadzenie podejrzanego na podstawie art. 75 § 2 k.p.k.

Artykuł 247 § 1 k.p.k. normuje sytuację związaną z zatrzymaniem osoby podejrzanej, a więc takiej, której nie przedstawiono jeszcze zarzutu popełnienia czynu zabronionego; analogiczną sytuację podejrzanego - osoby, której taki zarzut już postawiono - reguluje art. 75 § 2 k.p.k., stosowany z uwzględnieniem zasady wyrażonej w art. 71 § 3 k.p.k.

Decyzja o zatrzymaniu i doprowadzeniu podejrzanego podejmowana przez prokuratora na podstawie art. 75 § 2 k.p.k. (tak jak decyzja o zatrzymaniu oskarżonego wydawana przez sąd) podejmowana powinna być w formie postanowienia.

Na takie postanowienie prokuratora przysługuje zażalenie;

W przypadku gdy zatrzymanie nie zostało faktycznie dokonane, zażalenie takie może zostać złożone tylko na postanowienie jeszcze wykonalne (przed upływem konkretnej daty, wskazanej jako termin zatrzymania), później staje się bowiem bezprzedmiotowe.

Skoro zatrzymanie i sprowadzenie podejrzanego następuje na podstawie postanowienia, zażalenie przysługuje właśnie na to postanowienie, nie zaś na sam fakt zatrzymania.

Wskazany w art. 100 k.p.k., a w konsekwencji i art. 106 k.p.k. obowiązek doręczania stronom postanowień, w tym również tych wydanych w trybie art. 75 k.p.k., nie oznacza obowiązku uczynienia tego przed zatrzymaniem podejrzanego (oskarżonego), ale może to również nastąpić wraz z dokonaniem tej czynności.

Nie ulega wątpliwości, że wraz z upływem terminu do zatrzymania, przedmiotowe zarządzenie, o ile, tak jak w niniejszej sprawie, nie zostało wykonane, stało się bezprzedmiotowe. Nie ma bowiem możliwości dokonania zatrzymania na podstawie tego zarządzenia w innym, późniejszym terminie. W takiej zaś sytuacji, złożony i przyjęty środek odwoławczy, sąd powinien pozostawić bez rozpoznania. Tak Sąd Najwyższy stwierdził już w postanowieniu z 22 czerwca 1999 r. (sygn. akt I KZP 20/99): „jeśli środek odwoławczy dotyczy orzeczenia już nieistniejącego, a pole orzekania odwoławczego wyznacza przedmiot zaskarżenia, to przy jego braku środek ten staje się niedopuszczalny i należy odmówić jego przyjęcia, gdyby zaś go przyjęto, pozostawić bez rozpoznania”.

Zatrzymanie z art. 75 k.p.k., służy jedynie możliwości zapewnienia sprowadzenia podejrzanego (oskarżonego) celem dokonania określonej, na ogół pojedynczej czynności procesowej. Z istoty swojej, ma więc charakter jednorazowy i powiązany z tą konkretną czynnością, której przeprowadzenie podejrzany swym niestawiennictwem uniemożliwia. Skutkiem zaś niewykonania takiego zatrzymania na ogół będzie wydanie nowej decyzji, która zawsze podlegać będzie odrębnej kontroli albo rezygnacja z przeprowadzenia takiej czynności lub konieczność zastosowania tymczasowego aresztowania.

Postanowienie SN z dnia 29 października 2012 r., I KZP 14/12

Standard: 42164 (pełna treść orzeczenia)