Zasądzenie kosztów w sprawach z oskarżenia prywatnego

Jak wynika z treści art. 628 k.p.k., w sprawach z oskarżenia prywatnego oskarżyciel prywatny może uzyskać zwrot poniesionych przez niego kosztów procesu jedynie od skazanego. Tym samym regulacja ta nie przewiduje możliwości zasądzenia kosztów procesu poniesionych przez oskarżyciela prywatnego od Skarbu Państwa.

Także inne regulacje dotyczące kwestii ponoszenia kosztów nie przewidują możliwości ich zasądzenia od Skarbu Państwa na rzecz oskarżyciela prywatnego. Art. 636 § 3 k.p.k. w zw. z art. 636 § 1 k.p.k. przewiduje obowiązek poniesienia kosztów za postępowanie odwoławcze przez tego, kto wniósł środek odwoławczy. Przy tym wypada stwierdzić, że jedynie w przypadku, gdy środek ten pochodzi wyłącznie od oskarżyciela publicznego, to koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa.

Postanowienie SN z dnia 6 grudnia 2021 r., I KK 62/21

Standard: 63073 (pełna treść orzeczenia)

Wydatki oskarżyciela prywatnego na podróż do sądu w celu wzięcia udziału w postępowaniu (np. w posiedzeniu pojednawczym, w rozprawie dla popierania aktu oskarżenia, w ogłoszeniu wyroku) są niewątpliwie wydatkami poniesionymi w związku z postępowaniem karnym w danej sprawie, wszczynanym i toczącym się z inicjatywy pokrzywdzonego oskarżyciela prywatnego.

Do kosztów postępowania karnego należą także wydatki poniesione przez oskarżyciela prywatnego w związku z jego osobistym udziałem w postępowaniu karnym. Trudny do pogodzenia z zasadą słuszności byłby pogląd, żeby oskarżyciel prywatny, który wniósł zasadny akt oskarżenia i w związku z tym zapadł wyrok skazujący oskarżonego lub orzeczenia umarzające postępowanie (...) miał ponosić jeszcze wydatki związane z jego przyjazdami, np. na rozprawę główną, w toku której popierał oskarżenie. Zasada słuszności przemawia za uznaniem, że w takich wypadkach oskarżyciel prywatny ma prawo do zwrotu od oskarżonego kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw.

Uchwała SN z dnia 24 września 1971 r., VI KZP 8/71

Standard: 41526 (pełna treść orzeczenia)