Uprawnieni do wniesienia prośby o ułaskawienie (art. 560 k.p.k.)

Prośba o ułaskawienie osoby o statusie niekaranej jest niedopuszczalna z mocy ustawy w rozumieniu art. 560 § 2 k.p.k. i z tej racji sąd pozostawia ją bez rozpoznania.

Artykuł 560 § 2 k.p.k. stanowi, że prośbę o ułaskawienie niedopuszczalną z mocy ustawy sąd pozostawia bez rozpoznania. Co należy rozumieć pod pojęciem "niedopuszczalna z mocy ustawy", przepis ten nie wyjaśnia, niemniej odwołując się do innych uregulowań prawnych, wolno powiedzieć, że chodzi tu o niemożność składania prośby o ułaskawienie m.in. od orzeczenia Trybunału Stanu (art. 139 Konstytucji RP) oraz od orzeczenia, które nie jest jeszcze prawomocne, skoro podstawowym uprawnionym jej autorem - jak to określa art. 560 § 1 k.p.k. jest skazany.

Wychodząc z założenia, że akt łaski polega na darowaniu lub łagodzeniu kar i środków karnych oraz następstw skazania, a więc stosowany może być tylko w stosunku do osób uznawanych przez prawo za skazane, to siłą rzeczy owo nadzwyczajne dobrodziejstwo nie może odnosić się do osób, którym z mocy prawa przywrócony został status niekaranych - wskutek zatarcia skazania. Według bowiem art. 106 k.k. z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe, a wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych. Oznacza to unicestwienie skazania i konieczność traktowania osoby, w stosunku do której zastosowano tę instytucję - z urzędu lub na wniosek, jako w ogóle niekaraną. Tym samym może ona we wszystkich sferach życia powoływać się na swoją niekaralność i oświadczenie takie nie może powodować wyciągnięcia wobec niej żadnych ujemnych konsekwencji.

Postanowienie SN z dnia 13 kwietnia 2016 r., III KO 16/16

Standard: 41391 (pełna treść orzeczenia)