Postanowienie z dnia 2016-04-13 sygn. III KO 16/16

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KO 16/16

Postanowienie z dnia 13 kwietnia 2016 r.

Prośba o ułaskawienie osoby o statusie niekaranej jest niedopuszczalna z mocy ustawy w rozumieniu art. 560 § 2 k.p.k. i z tej racji sąd pozostawia ją bez rozpoznania.

Sędziowie SN: R. Malarski (sprawozdawca), D. Rysińska.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w dniu 13 kwietnia 2016 r. prośby Z. W. o ułaskawienie w związku ze skazaniem go wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Z. z dnia 12 września 1984 r., utrzymanym w mocy przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 14 grudnia 1984 r.,

postanowił pozostawić prośbę o ułaskawienie bez rozpoznania.

Uzasadnienie

W. złożył prośbę o ułaskawienie, mimo że kara orzeczona wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Z. z dnia 12 września 1984 r., utrzymanym w mocy przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 14 grudnia 1984 r., została w całości wykonana i nastąpiło już zatarcie skazania. Nie określił przy tym, na czym miałby in concreto polegać akt łaski.

Sąd Okręgowy w Z. w dniu 18 lutego 2016 r. zaopiniował prośbę o ułaskawienie negatywnie, uznając ją za bezprzedmiotową, oraz przesłał akta sprawy - w trybie 564 § 2 k.p.k. - Sądowi Najwyższemu.

Sąd Najwyższy uznał prośbę autorstwa Z. W. za niedopuszczalną.

Artykuł 560 § 2 k.p.k. stanowi, że prośbę o ułaskawienie niedopuszczalną z mocy ustawy sąd pozostawia bez rozpoznania. Co należy rozumieć pod pojęciem "niedopuszczalna z mocy ustawy", przepis ten nie wyjaśnia, niemniej odwołując się do innych uregulowań prawnych, wolno powiedzieć, że chodzi tu o niemożność składania prośby o ułaskawienie m.in. od orzeczenia Trybunału Stanu (art. 139 Konstytucji RP) oraz od orzeczenia, które nie jest jeszcze prawomocne, skoro podstawowym uprawnionym jej autorem - jak to określa art. 560 § 1 k.p.k. jest skazany.

Jawi się w tym miejscu pytanie, czy podobnie niedozwolona pozostaje prośba o ułaskawienie, gdy skazanie uległo już zatarciu. Wychodząc z założenia, że akt łaski polega na darowaniu lub łagodzeniu kar i środków karnych oraz następstw skazania, a więc stosowany może być tylko w stosunku do osób uznawanych przez prawo za skazane, to siłą rzeczy owo nadzwyczajne dobrodziejstwo nie może odnosić się do osób, którym z mocy prawa przywrócony został status niekaranych - wskutek zatarcia skazania. Według bowiem art. 106 k.k. z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe, a wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych. Oznacza to unicestwienie skazania i konieczność traktowania osoby, w stosunku do której zastosowano tę instytucję - z urzędu lub na wniosek, jako w ogóle niekaraną. Tym samym może ona we wszystkich sferach życia powoływać się na swoją niekaralność i oświadczenie takie nie może powodować wyciągnięcia wobec niej żadnych ujemnych konsekwencji.

Na dobrą sprawę trudno wręcz wyobrazić sobie, na czym miałby polegać akt łaski wobec osoby, która skorzystała z rozwiązania przewidzianego w Rozdziale XII Kodeksu karnego. W żadnym razie - zdaniem Sądu Najwyższego - nie mógłby sprowadzić się do uwolnienia takiej osoby od winy; byłoby to postąpienie - mówiąc oględnie - nader osobliwe, mimo że przecież w zakresie kształtowania treści aktu łaski istnieje pełna swoboda i brak jest w tym zakresie związania przepisami określającymi granice kar i warunki ich stosowania.

W podsumowaniu trzeba stwierdzić: Prośba o ułaskawienie osoby o statusie niekaranej jest niedopuszczalna z mocy ustawy w rozumieniu art. 560 § 2 k.p.k. i z tej racji sąd pozostawiają bez rozpoznania.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, należy odnotować: skoro skazanie Z. W. uległo zatarciu, jego prośbę o ułaskawienie wypadało ocenić jako niedopuszczalną i pozostawić ją bez rozpoznania. Tego rodzaju orzeczenie powinno było zapaść przed Sądem Okręgowym w Z.; bezprzedmiotowe ze strony tego organu było zatem wydanie w trybie art. 563 k.p.k. opinii w kwestii ułaskawienia oraz na podstawie art. 564 § 2 k.p.k. postanowienia o przesłaniu akt sprawy Sądowi Najwyższemu.

OSNKW 2016 r., Nr 8, poz. 52