Utrudnianie lub udaremnianie postępowania karnego
Poplecznictwo (utrudnianie postępowania - art. 239 k.k.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Utrudnianie postępowania to stwarzanie przeszkód, podejmowanie zabiegów mających negatywny na nie wpływ, co w perspektywie odleglejszej komplikuje ustalenie czynu zabronionego, zebranie i utrwalenie dowodów, wykrycie oraz ujęcie sprawcy itd. oraz wymaga dodatkowych czynności, angażowania zwiększonych sił i środków itp.
Dla poplecznictwa znamienna jest obok zamiaru utrudnienia postępowania także świadomość sprawcy, że osoba, której pomaga, popełniła przestępstwo. Świadomość ta nie musi polegać na dokładnej wiedzy o rodzaju i okolicznościach popełnionego przestępstwa, a wystarczy przewidywanie, że dana osoba dopuściła się czynu, za który grozi jej odpowiedzialność karna
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 21 listopada 2018 r., II AKa 148/18
Standard: 76868 (pełna treść orzeczenia)
Przestępstwo, o którym mowa w przepisie art. 239 § 1 k.k., penalizuje zachowanie polegające na utrudnianiu lub udaremnianiu postępowania karnego, poprzez pomaganie sprawcy przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego, w uniknięciu odpowiedzialności karnej. Zwane jest potocznie przestępstwem poplecznictwa. Jest to przestępstwo materialne (skutkowe), które może być popełnione tak z działania, jak i z zaniechania.
Istota przestępstwa poplecznictwa – ogólnie rzecz ujmując – polega na utrudnianiu lub udaremnianiu postępowania karnego poprzez udzielenie sprawcy przestępstwa pomocy w uniknięciu odpowiedzialności karnej i może być popełnione jeszcze przed wszczęciem postępowania karnego (in rem czy też in personam), aż do czasu wykonania kary (por. wyrok SN z dnia 5 sierpnia 2009 r., II KK 136/09; wyroki SA: w Lublinie, z dnia 8 czerwca 2010 r., II AKa 135/10, poz. 59; w Krakowie, z dnia 16 listopada 2005 r., II AKa 183/05).
Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 7 kwietnia 2011 r., w sprawie II AKa 46/11, utrudnianie postępowania, to stwarzanie przeszkód, podejmowanie zabiegów mających negatywny na nie wpływ, co w perspektywie odleglejszej komplikuje ustalenie czynu zabronionego, zebranie i utrwalenie dowodów, wykrycie i ujęcie sprawcy oraz wymaga dodatkowych czynności, angażowania zwiększonych sił i środków.
„Utrudnienie” postępowania karnego w rozumieniu art. 239 k.k. polega na stwarzaniu przeszkód w wykryciu przestępstwa już popełnionego lub w wykryciu sprawcy tego przestępstwa, w udowodnieniu sprawcy winy lub utrudnieniu wykonania wydanego już w stosunku do niego orzeczenia. Utrudnianie może dotyczyć zarówno przebiegu, jak i celu postępowania. Może polegać na konieczności podjęcia dodatkowych, nadzwyczajnych czynności, ale też powodować opóźnienia lub dodatkowe koszty związane z prowadzeniem postępowania.
Jeżeli mimo udzielenia pomocy przestępcy nie doszło ani do utrudnienia, ani do udaremnienia postępowania karnego (czyli brak jest związku przyczynowego między udzieloną pomocą, a utrudnieniem czy udaremnieniem postępowania karnego), nie można wówczas mówić o dokonaniu przestępstwa poplecznictwa, lecz jedynie o usiłowaniu. Skutkiem należącym do ustawowych znamion tego czynu jest bowiem utrudnienie lub udaremnienie postępowania karnego.
Postanowienie SN z dnia 5 czerwca 2017 r., IV KK 4/17
Standard: 41113 (pełna treść orzeczenia)