Zasada specjalności (art. 607e k.p.k.)

Regulacja przewidziana w art. 607e § 3 pkt 4 k.p.k. stanowi samodzielną podstawę wyłączenia działania zasady specjalności z art. 607e § 1 k.p.k.; bez znaczenia prawnego jest to, że wobec osoby ściganej stosowano środek polegający na pozbawieniu wolności przed jej przekazaniem, a nawet już na terytorium Polski, o ile środek ten został uchylony przed rozpoczęciem rozprawy głównej i osoba ścigana odpowiadała z wolnej stopy.

Art. 607e § 1 k.p.k. definiuje jedną z podstawowych zasad prawa ekstaradycyjnego, to jest zasadę specjalności, rozumianą jako zakaz prowadzenia postępowania karnego wobec osoby wydanej za takie czyny, które nie były podstawą wydania, a jednocześnie zostały popełnione przed wydaniem. 

Przypadki wyłączenia zasady specjalności uregulowane są w art. 607e § 3 k.p.k. W pkt 4 tego paragrafu powiada się, że zasada specjalności nie wchodzi w rachubę, gdy postępowanie karne nie zwiąże się ze stosowaniem wobec osoby ściganej środka polegającego na pozbawieniu wolności.

Jakkolwiek w judykaturze pojawił się pogląd, że regulacja przewidziana w art. 607e § 3 pkt 4 k.p.k. nie stanowi wystarczającej podstawy do wyłączenia działania zasady specjalności i że może to nastąpić jedynie przy kumulatywnym wystąpieniu także przesłanki wskazanej w pkt 5 tego paragrafu, według której zasady tej nie stosuje się, gdy czyn osoby ściganej jest zagrożony karą lub środkiem niepolegającymi na pozbawieniu wolności (zob. wyrok SN z 9 lutego 2010 r., II KK 177/09), to pogląd ten jest nie tylko całkowicie odosobniony, ale przede wszystkim nie wytrzymuje krytyki w świetle zasad prawidłowej wykładni.

Dobitnie wypada stwierdzić, opierając się na wykładni językowej, która niewątpliwie zajmuje pozycję uprzywilejowaną w stosunku do pozostałych typów wykładni, że gdyby prawodawca chciał wprowadzić wymóg łącznego wystąpienia przesłanek z pkt 4 i 5 art. 607 e § 3 k.p.k. w celu przełamania zasady specjalności, to przesłanki owe ująłby w jednej jednostce redakcyjnej.

Zaprezentowane zapatrywanie prawne, że przepis art. 607e § 3 pkt 4 k.p.k. zezwala na ściganie, jeżeli postępowanie karne toczące się po przekazaniu osoby ściganej nie wiąże się ze stosowaniem wobec niej środka polegającego na pozbawieniu wolności – przy czym nie ma znaczenia stosowanie w stosunku do tej osoby środka izolacyjnego przed przekazaniem – ugruntowane jest zarówno w orzecznictwie TSUE, jak i SN (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 1 grudnia 2008 r., C - 388/08 PPU; post. SN z 6 maja 2010 r., VKK 222/09; uchw.7 s. SN z 24 listopada 2010 r., I KZP 19/10; post. SN z 3 grudnia 2010r., II KK 135/10; wyr. SN z 4 lipca 2013 r., III KK 21/13; wyr. SN z 28 września 2015 r., IV KK 136/15).

Takie też stanowisko wyrażone jest w doktrynie.

Postanowienie SN z dnia 1 czerwca 2017 r., III KK 492/16

Standard: 41105 (pełna treść orzeczenia)

Zwrot "przestępstwo inne" użyty w art. 607e § 1 k.p.k. należy interpretować w znaczeniu karnoprocesowym, odwołującym się do konkretnego zachowania człowieka, rozumianego jednak nie wyłącznie w sensie czysto ontologicznym, jako zjawisko ze świata zewnętrznego, całkowicie niezależne od systemu prawa, lecz jako zdarzenie odpowiadające formule "tożsamości czynu" - idem factum - w kontekście cech tego czynu, atrybutów lub istotnych elementów stanowiących podstawę jego wartościowania w oparciu o obowiązujące wzorce normatywne.

Postanowienie SN z dnia 23 września 2016 r., III KK 109/16

Standard: 41670 (pełna treść orzeczenia)