Dyrektywy wymiaru karu w razie przekroczenia granic obrony koniecznej

Zachowanie podjęte w obronie koniecznej, której granice przekroczono staje się zachowaniem bezprawnym, zawinionym i karalnym, nie może jednak budzić żadnych wątpliwości, że umniejsza ono stopień winy sprawcy.

Nie może ulegać wątpliwości, że i stopień społecznej szkodliwości przestępstwa popełnionego w ramach przekroczenia granic obrony koniecznej jest znacznie mniejszy niż takiego samego przestępstwa, którego dokonaniu nie towarzyszy odpieranie bezprawnego i bezpośredniego zamachu w obronie koniecznej, a niekiedy jawi się wręcz na tak niskim poziomie, że może uzasadniać nie tylko nadzwyczajne złagodzenie kary, ale nawet w ogóle odstąpienie od jej wymierzenia. Wynika to z tego, że ustawodawca liczy się ze szczególną sytuacją, w jakiej znalazł się przekraczający granice obrony koniecznej na skutek bezprawnego zamachu, bierze pod uwagę sytuację emocjonalną, w której zwykle znajduje się ten, kto działa w obronie koniecznej, i uwzględnia, iż człowiekowi, który staje wobec bezpośredniego, bezprawnego zamachu, często trudno jest zachować taką rozwagę w działaniu, by broniąc się nie wyrządził niepotrzebnie napastnikowi nadmiernej szkody (zob. wyrok SN (7) z 30 kwietnia 1974 roku, VI KRN 26/74.

Wyrok SA w Krakowie z dnia 11 lutego 2015 r., II AKa 247/14

Standard: 40900 (pełna treść orzeczenia)

Przy ustalaniu w warunkach art. 25 § 2 k.k. zasadności zastosowania dobrodziejstwa związanego z nadzwyczajnym złagodzeniem kary lub odstąpienia od jej wymierzenia, należy brać pod uwagę skutek, jaki został spowodowany zachowaniem oskarżonego działającego w warunkach przekroczenia granic obrony koniecznej, a także jak dalece nastąpiło przekroczenie granic obrony koniecznej.

Wyrok SA Łódź z dnia 17 grudnia 2013 r., II AKa 207/13

Standard: 14635 (pełna treść orzeczenia)

Nie ulega wątpliwości w świetle utrwalonego w tym zakresie orzecznictwa, że "stopień społecznego niebezpieczeństwa przestępstwa popełnionego w razie przekroczenia obrony koniecznej jest znacznie mniejszy niż przestępstwa dokonanego nie w obronie koniecznej. Wynika to z tego, że ustawodawca liczy się ze szczególną sytuacją, w jakiej znalazł się przekraczający granice obrony koniecznej na skutek bezprawnego zamachu, bierze pod uwagę sytuację emocjonalną, w której zwykle znajduje się ten, kto działa w obronie koniecznej, i uwzględnia, iż człowiekowi, który staje wobec bezpośredniego, bezprawnego zamachu, często trudno jest zachować taką rozwagę w działaniu, by broniąc się nie wyrządził niepotrzebnie napastnikowi nadmiernej szkody" (por. wyrok SN z dnia 30 kwietnia 1974 r. VI KRN 26/74).

Wyrok SA w Katowicach, z dnia 24 stycznia 2013 r., II AKa 516/12

Standard: 6005 (pełna treść orzeczenia)