Pokrzywdzony jako świadek w procesie karnym

Pokrzywdzony, będący z reguły ofiarą przestępstwa, występuje w procesie najczęściej jako świadek.

Częstokroć też jego zeznania się podstawowym, a nawet jedynym dowodem popełnienia przestępstwa. Mając zatem na względzie tę swoistą rolę i sytuację pokrzywdzonego, baczyć należy, w toku całego postępowania, aby:

a) w miarę możliwości unikać wielokrotnego przesłuchiwania pokrzywdzonego co do tych samych okoliczności, a także okoliczności ustalonych już innymi dowodami i nie budzących wątpliwości;

b) stosowanie przepisów 174 k.p.k. (art. 192 § 4 k.p.k.) względem osoby pokrzywdzonej ograniczać do wypadków - na tle konkretnej sytuacji procesowej - koniecznych;

c) w toku rozprawy przesłuchiwać pokrzywdzonego (w charakterze świadka) w pierwszej kolejności, z reguły więc przed dowodami mającymi służyć obronie oskarżonego;

d) eliminować zdarzające się jeszcze niekiedy - ze strony innych uczestników procesu - próby poniżania godności osobistej pokrzywdzonego (np. przez nie uzasadnione potrzebami procesowymi zadawanie pytań dotyczących intymnej strony jego życia, właściwości osobistych itp.;

e) w razie ujawnienia w toku postępowania sądowego prób przestępnego oddziaływania na treść i kierunek zeznań pokrzywdzonego (np. gdy przejawiają się one w postaci groźby, przekupstwa lub nawet szantażu), a zmierzających do zastraszenia go i uzyskania w ten sposób korzystnych dla oskarżonego zeznań, zawiadamiać o tym właściwego prokuratora, jeżeli nie bierze on udziału w czynnościach sądu lub ujawni się to poza rozprawą;

f) postąpić jak wyżej, jeżeli do wiadomości sądu dojdzie, że wskutek określonego zachowania się oskarżonego czy innych osób zagrożone może być bezpieczeństwo osobiste pokrzywdzonego albo bliskich mu osób; okoliczność ta - podobnie jak wymieniona pod lit. d - jako mogąca wskazywać na próbę matactwa powinna być zawsze brana pod uwagę przy podejmowaniu decyzji bądź co do zastosowania, bądź też co do utrzymania w mocy uprzednio już zastosowanego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania oskarżonego;

Uchwała SN z dnia 26 listopada 1976 r., VI KZP 11/75

Standard: 39985 (pełna treść orzeczenia)