Dozorca zabezpieczonego spadku jako pokrzywdzony przestępstwem

Dozorcy zabezpieczonego spadku przysługują - w zakresie sprawowanego nadzoru - uprawnienia pokrzywdzonego wtedy, gdy jego dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo skierowane przeciwko zabezpieczonemu spadkowi.

Bezpośrednie naruszenie lub zagrożenie dobra prawnego określonej osoby może wystąpić także i w tych wypadkach, w których nie wskazuje na to opis czynu lub jego kwalifikacja prawna. Sytuacja taka nastąpi wtedy, gdy przedmiotem ochrony prawnej jest wprawdzie dobro ogólniejszej natury, ale naruszenie lub zagrożenie tego dobra powoduje również bezpośrednie pokrzywdzenie indywidualnej osoby. W wypadku tak ujętego przedmiotu ochrony prawnej również przestępstwo skierowane przeciwko zabezpieczonemu spadkowi (art. 636 k.p.c.) może jednocześnie bezpośrednio naruszać (lub zagrażać) dobro dozorcy, a więc osoby sprawującej dozór nad wspomnianym spadkiem.

Z pełnieniem dozoru może więc łączyć się odpowiedzialność przewidziana w art. 471 i n. k.c. Wspomniana odpowiedzialność dozorcy może także wynikać z faktu popełnienia przestępstwa przez inną osobę. W tych zaś wypadkach, w których owo przestępstwo pozostaje w związku ze sprawowanym dozorem, np. z brakiem należytej staranności o zabezpieczony spadek, a przedmiotem ochrony jest dobro ogólniejszej natury, ze względu na łączącą się z nim odpowiedzialność cywilną dozorcy może ono bezpośrednio naruszać (lub zagrażać) również dobro dozorcy.

Jeżeli dozór powierzono osobie uprawnionej do złożenia wniosku o zabezpieczenie spadku (art. 635 § 2 k.p.c.), np. temu, kto uprawdopodobnił, że jest spadkobiercą, współwłaścicielowi lub wierzycielowi mającemu pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy, a więc osobie liczącej na zaspokojenie z zabezpieczonego spadku określonych roszczeń lub spodziewającej się korzyści, to wówczas przestępstwo skierowane przeciwko zabezpieczonemu spadkowi niemal zawsze narusza (lub zagraża) indywidualne dobro tej osoby.

Uchwała SN z dnia 28 kwietnia 1980 r., VI KZP 1/80

Standard: 39963 (pełna treść orzeczenia)