Pomoc do zbycia rzeczy w rozumieniu art. 291 § 1 k.k.
Paserstwo (art. 291 k.k.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Przez pomoc do zbycia rzeczy rozumieć należy wszelkie zachowania, ułatwiające realizację porozumienia między zbywcą a nabywcą rzeczy, dotyczącego przeniesienia jej własności. Zachowanie to przybierać może postać pośrednictwa między zbywającym a nabywcą rzeczy, poinformowania osoby posiadającej rzecz o miejscu lub osobie, której można ją zbyć, wyszukiwaniu nabywcy, dostarczeniu rzeczy do miejsca transakcji lub podejmowaniu innych czynności umożliwiających lub ułatwiających dokonanie zbycia rzeczy.
Wyrok SR dla Warszawy-Mokotowa z dnia 10 lutego 2020 r., III K 1091/18
Standard: 78262 (pełna treść orzeczenia)
Zwrot "pomaga do jej zbycia" może obejmować także takie działanie, które jest pośrednictwem w przekazywaniu sprawcy kradzieży okupu płaconego przez właściciela rzeczy w celu jej odzyskania.
Pomoc do "zbycia", nie wyłącza czynności polegającej na pomocy w ponownym przeniesieniu posiadania rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego na jej właściciela, lub na pośredniczeniu w wydaniu tej rzeczy osobie, która jest jej właścicielem, in. "oddaniu" rzeczy osobie pokrzywdzonej. W związku z powyższym brak podstaw do uznania, że art. 215 § 1 k.k. z 1969 r. ogranicza krąg podmiotów, na rzecz których może nastąpić "zbycie".
Zarówno pomoc udzielona do zbycia rzeczy jej właścicielowi, nieświadomemu tego, iż nabywa rzecz stanowiącą jego własność (tzn. tę samą rzecz, jaką skradziono mu w przeszłości), jak i nieświadome zbycie (pomoc udzielona przez zbywcę nieświadomego, komu rzecz jest przekazywana) rzeczy jej właścicielowi, może być oceniana w kategoriach przestępstwa paserstwa.
Sąd Najwyższy podziela stanowisko zajęte przez Sąd Najwyższy na gruncie k.k. z 1932 r., zawarte w wyroku z dnia 9 maja 1935 r., 1 K 323/35.
A oto tezy zawarte w tym wyroku:
"1. Na tle zasady podmiotowości k.k., oceniana pomoc do zbycia, może być niezależnie od osoby nabywającej, przestępstwem z art. 160 k.k. lub czynem karnie obojętnym.
O możliwości poczytania winy z art. 160 k.k. rozstrzygać będzie przede wszystkim wola sprawcy, która musi być skierowana w interesie zbycia rzeczy uzyskanej za pomocą przestępstwa, nie zaś w interesie odzyskania jej przez właściciela.
Nie będzie paserem ten, kto w niewątpliwym interesie okradzionego podstawi inną osobę jako nabywcę i tej osobie trzeciej pomoże nabyć skradzione rzeczy, w tym atoli celu, aby przez to dopomóc właścicielowi do odzyskania rzeczy. Natomiast będą zachodzić znamiona przestępstwa z art. 160 k.k., jeżeli oskarżony dopomógł właścicielowi wykupić i odzyskać skradzione mu rzeczy, atoli działał nie w zamiarze przyczynienia się w ten sposób do odzyskania własności, lecz wręcz przeciwnie z zamiarem społecznie szkodliwym udzielenia poparcia dla dokonanego przestępstwa kradzieży przez dopomożenie nieprawnym posiadaczom do korzystnego wyzbycia się rzeczy i uzyskania wykupu" (...).
Posługiwanie się kryterium "działania w interesie sprawcy kradzieży lub w interesie okradzionego" jest nieuniknione dla prawidłowej wykładni zwrotu "pomaga do jej zbycia". Trudno nie dostrzegać, że kryterium "działania w interesie" sprawcy przestępstwa (kradzieży), a nie w interesie ofiary, wyraźnie tkwi w treści omawianego zwrotu, a w szczególności w wyrazie "pomaga". Okoliczność, że brak warunku ustawowego, aby paser "pomagający do zbycia" działał w celu osiągnięcia korzyści, jest tu bez znaczenia. Wyraz "pomaga" określa psychiczne nastawienie udzielającego pomocy, nie pozostawiając wątpliwości, że chodzi o pomoc udzielaną sprawcy przestępstwa, a nie jego ofierze (pokrzywdzonemu).
Przekonanie, że chodzi przede wszystkim o zachowanie korzystne dla sprawcy przestępstwa, podejmowane np. w interesie korzystnego pozbycia się rzeczy przez sprawcę kradzieży, niekiedy także przynoszące korzyść udzielającemu pomocy, wynika z interpretacji teleologicznej omawianej normy (nie można z góry wyłączyć z kręgu zachowań podlegających ocenie w świetle treści omawianego przepisu tych przypadków, w których pomoc udzielana sprawcy przestępstwa może mieć równocześnie charakter pomocy udzielanej pokrzywdzonemu w odzyskaniu rzeczy). Nie sposób zakładać, że ustawodawcy chodziło o kryminalizację wszelkich zachowań mających wprawdzie postać "pomocy do zbycia", ale nie wyczerpujących znamienia przestępstwa paserstwa. A więc np. takich, które nie godzą w przedmiot ochrony objęty przepisem art. 215 § 1 k.k. z 1969 r. i nie są społecznie szkodliwe, a sprawcy nie można przypisać winy.
Uchwała SN z dnia 18 listopada 1998 r., I KZP 17/98
Standard: 42855 (pełna treść orzeczenia)