Właściwość sądu w postępowaniu odszkodowawczym (art. 554 k.p.k.)

Art. 554 § 1 k.p.k. expressis verbis nie wskazuje sądu właściwego do rozpoznania sprawy, a określa jedynie sąd właściwy do zgłoszenia żądania odszkodowania (jakkolwiek pismo procesowe stanowiące żądanie odszkodowania nie stanowi pozwu, to pełni funkcję do niego analogiczną).

Sądem funkcjonalnie właściwym w tym przypadku jest sąd okręgowy. Roszczenie należy każdorazowo zgłosić do tego sądu okręgowego, w którego okręgu wydano implikujące powstanie szkody orzeczenie w pierwszej instancji. Nie ma w tym przypadku znaczenia okoliczność, czy był to sąd rejonowy czy też okręgowy. Podobnie, bez znaczenia pozostaje też treść rozstrzygnięcia sądu odwoławczego. W przypadku dochodzenia odszkodowania z tytułu niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania właściwy miejscowo pozostaje nadal sąd okręgowy, przy czym będzie nim ten, w którego okręgu nastąpiło zwolnienie tymczasowo aresztowanego lub zatrzymanego (art. 552 § 4 k.p.k.). Nie bez znaczenia jest tu jednakże okoliczność, że art. 554 § 1 k.p.k. nie odnosi się do właściwości miejscowej sądu. 

Stanowisko, iż przez stosowanie art. 442 k.p.c. dochodzi na naruszenia właściwości miejscowej sądu nie jest więc zasadne. W konsekwencji nie jest też trafne również doszukiwanie się w obliczu stosowania art. art. 442 k.p.c. na gruncie postępowań karnych naruszeń art. 45 Konstytucji RP.

Uchwała SN z dnia 17 stycznia 2024 r., I KZP 4/23

Standard: 76638 (pełna treść orzeczenia)

W wypadku gdy decyzja o uchyleniu tymczasowego aresztowania wydana została przez Sąd Najwyższy, właściwy do rozpoznania wniosku o odszkodowanie za oczywiście niesłuszne aresztowanie (art. 488 § 1 k.p.k.) jest ten sąd wojewódzki, w którego okręgu nastąpiło faktyczne zwolnienie z tymczasowego aresztowania.

Uchwała SN z dnia 24 października 1985 r., VI KZP 33/85

Standard: 39486 (pełna treść orzeczenia)