Warunki, przesłanki listu żelaznego

Deklaracji przebywania przez podejrzanego w miejscu oznaczonym na terenie kraju, a stanowiącym warunek zastosowania listu żelaznego, nie czyni zadość podanie adresu korespondencyjnego. Owo fizyczne przebywanie konkretnej osoby na terenie kraju, ma zagwarantować jej dostępność organom ścigania, w chwili dogodnej dla tego organu, pod adresem wskazanym jako miejsce przebywania na terenie kraju, bez konieczności przykładowo – organizowania jego przyjazdu z zagranicy czy uruchomienia procedury międzynarodowej pomocy prawnej.

Fakt odbywania przez podejrzanego kary pozbawienia wolności poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, powoduje również bezprzedmiotowym stosowanie wobec niego listu żelaznego.

Postanowienie SA w Krakowie z dnia 28 kwietnia 2020 r., II AKz 213/20

Standard: 47227 (pełna treść orzeczenia)

Dezaprobatę Sądu odwoławczego budzi dotychczasowa linia orzecznicza, która poza wynikającymi z treści przepisu art. 281 k.p.k. przesłankami pozytywnymi wydania listu żelaznego (tj. przebywaniem podejrzanego za granicą oraz złożeniem oświadczenia o stawiennictwie na każde wezwanie sądu lub prokuratora), wykreowała także przesłanki negatywne, m.in. brak możliwości wydania listu żelaznego, gdy zastosowano wobec podejrzanego środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania, a to z uwagi na konkurencyjność obu tych instytucji, wykluczającą ich łączne stosowanie (tak w postanowieniu SA w Krakowie z 27 stycznia 2016 r. w sprawie II AKz 14/16, czy postanowieniach SA w Katowicach z 2 kwietnia 2014 r., II AKz 190/14 oraz z 30 kwietnia 2014 r., II AKz 253/14.

Sąd może wydać list żelazny, jeśli podejrzany przebywający za granicą złoży oświadczenie, że stawi się do sądu lub do prokuratora w oznaczonym terminie pod warunkiem odpowiadania z wolnej stopy. W tym kontekście zauważyć należy, że S. K. jest obywatelem Ukrainy i przebywa obecnie na terytorium tego kraju. Do wniosku o wydanie listu żelaznego załączone zostało oświadczenie wyżej wymienionego, w którym wskazał, że gotów jest powrócić do kraju i wziąć udział w postępowaniu karnym. Zobowiązał się do stawiennictwa na każde wezwanie sądu i prokuratury, zaznaczając nadto, iż został poinformowany o prawach i obowiązkach wynikających ze stosowania listu żelaznego i w pełni je akceptuje. Biorąc nadto pod uwagę, iż śledztwo przeciwko wyżej wymienionemu jest zawieszone od dnia 29 grudnia 2014 r. (k. 17077 - 17078, t. 86) oraz uwzględniając, iż będący dysponentem postępowania przygotowawczego prokurator, przychylił się do złożonego wniosku, należało wydać wobec S. K. list żelazny.

W ocenie Sądu dla zapewnienia stawiennictwa podejrzanego zasadnym było uzależnienie wydania listu żelaznego od dokonania wpłaty tytułem poręczenia majątkowego kwoty 50.000 zł (art. 283 § 1 k.p.k.). Ustalona kwota poręczenia, w wysokości deklarowanej przez podejrzanego i zaakceptowanej przez prokuratora, odpowiada wadze zarzuconych podejrzanemu przestępstw i możliwemu wymiarowi ewentualnej kary oraz jest w stanie rzeczywiście, a nie tylko iluzorycznie, powstrzymać podejrzanego przed podjęciem bezprawnych działań utrudniających postępowanie, zwiększając jednocześnie gwarancje przestrzegania przez niego obowiązków wynikających z listu żelaznego.

Postanowienie SA w Lublinie z dnia 30 maja 2018 r., II AKz 321/18

Standard: 39443 (pełna treść orzeczenia)