Podanie wyroku skazującego do publicznej wiadomości (art. 215 k.k.)

Celowość orzeczenia kary dodatkowej [środka karnego] może wystąpić między innymi w razie skazania za przestępstwo większej wagi, poważnie zagrażające interesom ogólnym (społeczno-politycznym czy gospodarczym) lub też istotnym interesom indywidualnym. Orzeczenie może być też celowe w sprawach znanych opinii publicznej, budzących szersze zainteresowanie czy bulwersujących społeczeństwo, określoną grupę społeczną lub zawodową. Uzasadnieniem może być także tło kryminogenne konkretnego przestępstwa czy też okoliczności, które sprzyjały jego zaistnieniu, zwłaszcza wtedy, gdy pozostają w związku z szerszymi patologicznymi zjawiskami społecznymi.

Należy rozważyć, czy podanie wyroku do publicznej wiadomości w szczególny sposób leży w ogóle w interesie pokrzywdzonego, tj. czy spełni rolę środka dającego mu satysfakcję moralną lub przeciwnie - może przynieść mu szkodę chociażby w postaci krzywdy o charakterze moralnym. Tak np. o ile opublikowanie wyroku w szczególny sposób może dać satysfakcję osobie pobitej z pobudek chuligańskich, napadniętej i ograbionej albo znieważonej, o tyle rozgłos wtedy, gdy chodzi np. o zgwałcenie, najczęściej łączyłby się ze szkodliwościami natury moralnej.

Przekazywane do publikacji obwieszczenia sądowe nie powinny naruszać prawa do tajemnicy osobistej osób postronnych, w tym osób pokrzywdzonych, a także świadków czy też członków rodziny oskarżonego. Tajemnicą tą objęte są dane dotyczące kontaktów intymnych tych osób, dane o stanie zdrowia, stanie majątkowym itp.

Niezależnie od tego wskazać należy, że publikowanie w prasie danych osobowych i wizerunku świadków, osób pokrzywdzonych i poszkodowanych, zgodnie z treścią art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.) - możliwe jest tylko za zgodą tych osób.

Rozważenia wymaga możliwość osiągnięcia celu kary [środka] - na tle przestępstwa i jego okoliczności, a między innymi postaci winy i stopnia zawinienia, pobudek i sposobu działania sprawcy - w odniesieniu do konkretnej osoby, charakteryzującej się określonymi właściwościami i warunkami osobistymi, uwzględniając jej dotychczasową drogę życiową i reakcję na przestępstwo.

Z reguły przeciwko celowości orzeczenia tej kary [środka] mogą przemawiać takie np. okoliczności, jak samorzutne naprawienie szkody, przeproszenie pokrzywdzonego czy też danie w innej formie wyrazu samokrytycznemu stosunkowi do czynu.

Także okoliczności wpływające na ograniczenie odpowiedzialności karnej z reguły przemawiać będą za odstąpieniem od orzeczenia tej kary [środka], oczywiście wtedy, gdy jest to prawem dopuszczone. Do takich okoliczności m.in. może należeć działanie sprawcy w warunkach ograniczonej poczytalności, działanie z przekroczeniem granic obrony koniecznej, a także np. prowokacja ze strony pokrzywdzonego czy też niewielka rola w przestępstwie. 

Uchwała SN z dnia 17 listopada 1987 r., VI KZP 29/87

Standard: 39223 (pełna treść orzeczenia)