Status adwokata występującego w imieniu osoby dochodzącej odszkodowania

Traktowanie osoby występującej o odszkodowanie jako wnioskodawcy, a nie oskarżonego przesądza status adwokata występującego w postępowaniu odszkodowawczym w imieniu wnioskodawcy; jest on jego pełnomocnikiem, a nie obrońcą. Obrońcę ustanawia oskarżony w celu obrony przed zarzutem, a ponieważ żądający odszkodowania jest faktycznie wnioskodawcą, to reprezentujący go adwokat jest pełnomocnikiem.

Przyjęcie, że w postępowaniu o odszkodowanie występuje wnioskodawca, a w jego imieniu pełnomocnik, a nie obrońca, przesądza kwestię konieczności jego udziału w postępowaniu przed Sądem Wojewódzkim i skutków rozpoznania sprawy bez jego udziału.

Artykuł 71 k.p.k. [art. 80 k.p.k.] nie ma zastosowania w odniesieniu do pełnomocnika wnioskodawcy w postępowaniu odszkodowawczym, przewidzianym w art. 487 k.p.k. [art. 552 k.p.k.] Rozpoznanie sprawy o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, oczywiście niesłuszne tymczasowe aresztowanie (zatrzymanie) pod nieobecność pełnomocnika wnioskodawcy nie stanowi tym samym uchybienia przewidzianego w art. 388 pkt 6 k.p.k. [art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.]

Oczywiste jest, że przepisu tego nie można stosować w drodze analogii. Dochodzący odszkodowania nie musi mieć pełnomocnika. Jeśli jednak wnioskodawca jest przez niego reprezentowany, to stosownie do treści art. 102 § 1 k.p.k. [art. 117 § 1 k.p.k.] pełnomocnik jest osobą uprawnioną do wzięcia udziału w czynności procesowej, a tym samym powinien być zawiadomiony o jej czasie i miejscu. Przeprowadzenie rozprawy bez powiadomienia o jej terminie pełnomocnika wnioskodawcy (podobnie jak samego wnioskodawcy) lub nieuwzględnienie faktu, że jego niestawiennictwo było usprawiedliwione, stanowi obrazę art. 102 k.p.k. [art. 117 k.p.k.], i tego rodzaju uchybienie jest względną przyczyną odwoławczą, przewidzianą w art. 387 pkt 2 k.p.k. [art. 438 pkt 2 k.p.k.]

Uchwała SN z dnia 2 lipca 1992 r., I KZP 25/92

Standard: 38886 (pełna treść orzeczenia)