Zniesławienie dwóch i więcej osób jedną wypowiedzią

Z punktu widzenia prawa materialnego zachowanie się sprawcy w jednym czasie, wypływające z jednej decyzji (impulsu) woli i znajdujące swój wyraz w jednym tzw. akcie wykonawczym, jako jeden czyn stanowi jedno przestępstwo. Przy czym jednoczesne zaatakowanie jedną czynnością wykonawczą dóbr prawnych różnych osób nie może, samo przez się, przemawiać za wielością czynów (por. np. wyrok SN z 8 sierpnia 1972 r. i wyrok SN z 26 lutego 1979 r.).

A zatem i w wypadku, gdy sprawca jednym i tym samym oświadczeniem zniesławia dwie osoby, popełnia jeden czyn, a nie dwa, a zbieg przestępstw nie zachodzi.

Procesowym refleksem wyżej opisanego rozwiązania materialno-prawnego jest treść art. 49 § 2 k.p.k. [art. 59 § 2 k.p.k.) , który to przepis wyraźnie nastawiony jest na taką właśnie sytuację.

Istniejąca tożsamość przedmiotu procesu karnego (o której decyduje prawo materialne, jedność czynu) wyłącza proceduralną możliwość bądź to jednoczesnego toczenia się kilku postępowań o ten sam czyn (lis pendens), bądź też możliwość ponownego pociągnięcia danej osoby do odpowiedzialności karnej, również i w trybie prywatnoskargowym. Sytuacja taka zachodzi zwłaszcza wówczas, gdy jedną wypowiedzią sprawcy dwie osoby zostały zniesławione, a konstrukcja logiczna tego zniesławienia jest niepodzielna w tym sensie, że dotyczy ono jednego i tego samego, wzajemnego zachowania się pokrzywdzonych, co sprawia, że podniesiony przeciwko nim zarzut nie może być w stosunku do jednej z nich prawdziwy, a do drugiego nieprawdziwy.

Wyrok SN z dnia 5 lutego 1992 r., II KRN 446/91

Standard: 38852 (pełna treść orzeczenia)