Nieprawdziwe oświadczenie o zgubieniu prawa jazdy złożone w urzędzie

Złożenie w urzędzie administracji państwowej na druku zawierającym klauzulę pouczającą o skutkach przewidzianych w art. 247 § 1 k.k. [art. 233 k.k.] nieprawdziwego w swej treści "oświadczenia", zawiadamiającego o utracie prawa jazdy i wnioskującego o wydanie wtórnika tego dokumentu, nie stanowi złożenia fałszywego "zeznania".

Tego rodzaju zachowanie się - w zależności od ustaleń faktycznych w konkretnej sprawie - może być natomiast kwalifikowane jako występek określony w art. 267 k.k. [art. 272 k.k.], choćby w stadium usiłowania.

złożone przez oskarżonego pismo z dnia 18 października 1993 r., adresowane do Urzędu Gminy w G., było "zawiadomieniem o zgubieniu w dniu 6 października 1993 r. prawa jazdy kategorii "B" oraz wnioskiem "o wydanie wtórnika".

Poza sporem jest, że pismo to nie było "zeznaniem", lecz stanowiło określoną formę "oświadczenia" oskarżonego, co wynika z zawartej w nim formuły "... oświadczenie powyższe złożyłem ...". Rozróżnienie formy czynności procesowej ma przecież istotne znaczenie, skoro procedura administracyjna może wywołać różnego rodzaju skutki. Zauważyć należy, że wszystkie czynności mające znaczenie w postępowaniu administracyjnym powinny być - zgodnie z ogólną zasadą pisemności (art. 14 k.p.a.) - utrwalone w aktach sprawy. Służą temu przepisy o protokołach i adnotacjach, wzorowane na odpowiednich przepisach procedur sądowych. Z tego względu ustawodawca nakazał organom administracji państwowej sporządzać zwięzły protokół z każdej czynności postępowania, mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie (art. 67 § 1 k.p.a.). Kwestię uznania danej czynności za istotną, a więc i sporządzenia protokołu, pozostawia się tylko w niewielkim stopniu do uznania organu, albowiem § 2 art. 67 k.p.a. wprowadza obowiązek sporządzenia protokołu dla wszystkich istotnych, niezbędnych do prawidłowego załatwienia sprawy czynności podejmowanych w kolejnych fazach postępowania, aż do wydania decyzji (np. w wypadku przyjęcia wniesionego ustnie podania, przesłuchania strony itp.). W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego utrwalił się pogląd, że ustalenia istotne zawsze wymagają zastosowania formy przewidzianej w art. 67 k.p.a. Niezachowanie przez organ administracji państwowej wymaganej formy czynności procesowej powoduje wadliwość tego postępowania, skutkującą uchylenie decyzji (por. wyrok NSA z dnia 20 lipca 1981 r. SA 1478/81 oraz wyrok NSA z dnia 4 czerwca 1982 r. I SA 258/82).

Warto zauważyć, że Naczelny Sąd Administracyjny w tym ostatnim wyroku stwierdził pierwotnie, że "... zeznania świadków mają wartość dowodową tylko wówczas, gdy zostały przez organ administracji państwowej utrwalone w formie protokołu zgodnie z art. 67 i in. k.p.a. Okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy nie mogą być zatem uznane za udowodnione na podstawie zeznań świadków utrwalonych w formie zwykłych adnotacji".

Wskazane unormowania kodeksu postępowania administracyjnego i orzecznictwo NSA jednoznacznie wyjaśniają zagadnienie formy czynności procesowej organów administracji państwowej i wynikające zeń skutki prawne. W niniejszej sprawie ma to istotne znaczenie, gdyż "pismo" oskarżonego, skierowane do wspomnianego urzędu w G. "o wydanie wtórnika prawa jazdy", mogłoby zobowiązywać ów organ do prowadzenia czynności w myśl uwarunkowań określonych w art. 67 k.p.a.

Jedynie wtedy, gdyby wspomniany organ w toku prowadzonego postępowania zdecydował się wyjaśnić "istotne okoliczności" związane z utratą prawa jazdy oskarżonego i przesłuchałby go w charakterze świadka z zachowaniem formy określonej w art. 68 § 1 i 2 k.p.a. oraz art. 83 § 2 i 3 k.p.a., to wtedy można byłoby w niniejszej sprawie zasadnie twierdzić, że Roman Cz. złożył "nieprawdziwe zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy (tj. k.p.a.), będąc uprzednio uprzedzony o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania".

Wyrok SN z dnia 25 lutego 1994 r., WR 20/94

Standard: 38540 (pełna treść orzeczenia)