Sprzedaż premiowa lub promocyjna jako forma przyrzeczenia publicznego; akcje promocyjno-reklamowe
Przyrzeczenie publiczne wykonania oznaczonej czynności (art. 919 k.c.) Reklama
Publiczne zapewnienie przez organizatora tzw. sprzedaży promocyjnej, że kupujący, który zawrze umowę sprzedaży z osobą trzecią, otrzyma w wyniku tej umowy upust lub skorzysta z innej „promocji” cenowej, jest przyrzeczeniem publicznym (art. 919 k.c.).
W literaturze trafnie wskazuje się, że zazwyczaj akcje promocyjne oparte są na uregulowaniu zawartym w art. 919 k.c., a więc na przyrzeczeniu publicznym, że za określone zachowanie się (np. nabycie jakiegoś towaru), kupujący otrzyma nagrodę. Jedną z form akcji promocyjnej jest sprzedaż premiowa lub promocyjna, która nie jest formą sprzedaży lecz formą przyrzeczenia publicznego zwykłego. Nabycie towaru stanowi tu tylko czynność, którą musi wykonać uczestnik, by uzyskać nagrodę od przyrzekającego.
Przedmiotem sprzedaży premiowej jest rezultat określonego zachowania się uczestnika w postaci nabycia towaru.
Podmiot, który organizuje promocję i daje przyrzeczenie publiczne nie musi być sprzedawcą towaru objętego promocją. Organizator, czyli przyrzekający publicznie przyrzeka tylko, że jeżeli uczestnik zawrze określoną umowę kupna-sprzedaży z osobą trzecią, to uzyska od przyrzekającego nagrodę w postaci np. obniżki ceny. W takiej sytuacji czym innym jest zawarcie takiej umowy przez uczestnika z osobą trzecią a czym innym przystąpienie tego uczestnika do akcji promocyjnej. Przyrzekający odpowiada wówczas tylko za nagrodę np. za przyznanie upustu. Jeżeli zatem organizator akcji sprzedaży promocyjnej przyrzeka publicznie, że uczestnik akcji, który zawrze określoną umowę kupna sprzedaży z osobą trzecią, otrzyma upust czy inną promocję cenową, to jest to przyrzeczenie publiczne, określone w art. 919 i nast. k.c., a regulamin takiej promocji opracowany przez jej organizatora nie jest wzorcem umowy, w rozumieniu art. 384 i nast. k.c. i nie podlega ograniczeniom przewidzianym w tych przepisach.
W przypadku przyrzeczenia publicznego nie mamy bowiem do czynienia z umową zawieraną między przyrzekającym a uczestnikiem, a z jednostronną czynnością prawną przyrzekającego. A zatem akceptacja regulaminu przez uczestnika nie prowadzi do zawarcia jakiejkolwiek umowy między nim a organizatorem akcji promocyjnej.
Wyrok SN z dnia 28 stycznia 2015 r., I CSK 40/14
Standard: 38425 (pełna treść orzeczenia)
W przypadku konkursów stanowiących przyrzeczenie publiczne przyrzekający nagrodę może sformułować regulamin konkursu, którego celem jest dokładniejsze opisanie zasad uczestnictwa w konkursie i powyższe nie oznacza, że mogą być one uznane za ofertę umowną czy też wzorzec umowny.
Udział w konkursie organizowanym przez pozwanego nie był uwarunkowany zawarciem wcześniejszej umowy. Przedmiotowy regulamin nie wymagał spełnienia od uczestników konkursu żadnych warunków, które mogłyby zostać uznane za świadczenie konsumenta względem przedsiębiorcy. Za świadczenie takie nie może zostać uznane podpisanie przez uczestnika wydruku z systemu informatycznego zawierającego jego dane osobowe. Po pierwsze czynność ta stanowi jedynie potwierdzenie przez uczestnika, że zawarte w wydruku dane osobowe są zgodne z rzeczywistością, a po drugie powyższe oświadczenie składane jest ex post, a deklaracja udziału składana jest ex ante. Za świadczenie nie może zostać również uznane skorzystanie z nieodpłatnej akcji reklamowo-promocyjnej. W ramach takiej czynności konsument nie przyjmuje na siebie żadnych praw ani obowiązków, tym samym takie zdarzenie nie może zostać uznane za świadczenie.
Nie można skorzystania przez konsumenta z takiej akcji nazwać skorzystaniem z usługi. Akcja reklamowo-promocyjna może stanowić usługę wykonywaną na rzecz określonego podmiotu, zazwyczaj przedsiębiorcy, który chce wypromować określone towary lub inne usługi oferowane przez siebie. Odbiorcą takiej usługi nie jest więc konsument, do którego kierowana jest akcja promocyjno-reklamowa. Poprzez wzięcie udziału w takiej akcji konsument nie staje się ani zlecającym usługę ani zleceniobiorcą.
W ocenie Sądu Apelacyjnego przedmiotowy regulamin określał więc zasady uczestnictwa w konkursie organizowany przez pozwaną, w którym tylko jedna ze stron t.j. pozwana(przedsiębiorca), była zobowiązana do spełnienia określonego świadczenia (wydania nagrody) i tylko jedna ze stron t.j. uczestnik konkursu była uprawniona do jego przyjęcia (otrzymania nagrody). Stosunek prawny jaki regulamin ten określał stanowił więc przyrzeczenie publiczne w rozumieniu art. 919 k.c..
Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie ulega wątpliwości, że postanowienia określające jednostronny stosunek zobowiązaniowy jakim jest przyrzeczenie publiczne, nie mogą podlegać kontroli abstrakcyjnej wzorca umownego. Przepisy art. 384-385 [3] odnoszą się bowiem wyłącznie do postanowień wzorców umowy (czy też stanowiących ich część regulaminów), którą przyrzeczenie publiczne nie jest.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 7 sierpnia 2013 r., VI ACa 53/13
Standard: 38445 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 38443