Czynności spedytora potrzebne do zabezpieczenia praw dającego zlecenie (art. 798 k.c.)

Ustalone w ugodzie wydatki stanowiące odsetki oraz koszty procesu związane z nienależytą realizacją przez spółkę umowy spedycji (art. 798 i art. 799 k.c.) stanowią konsekwencję braku wywiązywania się spółki z zobowiązań w obrocie gospodarczym i z tego względu nie mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.). Wydatki te stanowią jedynie przejaw odpowiedzialności spółki za niekorzystny dla niej wynik postępowania sądowego i jako takie nie zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów ani też w celu zabezpieczenia, czy zachowania źródła przychodów.

Zgodnie z art. 798 k.c. spedytor (którym była spółka) obowiązany jest do podjęcia czynności potrzebnych do zabezpieczenia praw dającego zlecenie lub osoby przez niego wskazanej względem przewoźnika albo innego spedytora. Na podstawie tego przepisu spedytor obowiązany jest do dokonywania usług w ciągu całego procesu przewozowego w sposób tak staranny i fachowy, aby zleceniodawca nie poniósł szkody, a w razie jej powstania, aby można było ustalić, w jakiej fazie przewozu lub czynności spedycyjnych szkoda powstała oraz aby zleceniodawca mógł skutecznie dochodzić odszkodowania od jej sprawcy. Zważywszy na charakter umowy spedycji i trudności, przed jakimi zwykle staje dłużnik przy zobowiązaniach starannego działania, konieczne jest dołożenie przez spedytora wymaganej i odpowiedniej w danych okolicznościach staranności. Ustawodawca zatem nakłada na spedytora ustawowy obowiązek podejmowania czynności dla zabezpieczenia praw dającego zlecenie.

Wyrok NSA z dnia 25 listopada 2015 r., II FSK 2217/13

Standard: 38283 (pełna treść orzeczenia)