Zakres umocowania kuratora dla nieobecnego

Zakres umocowania kuratora procesowego ustanowionego na podstawie art. 143 w zw. z art. 69 § 3 k.p.c. obejmuje czynności procesowe. Należy do nich m.in. wnoszenie pism obejmujących żądania (po stronie czynnej) i ustosunkowywanie się do nich (po stronie biernej), zgłaszanie twierdzeń i dowodów, ustosunkowywanie się do twierdzeń strony przeciwnej (por. art. 210 § 2 k.p.c.), składanie wniosków i oświadczeń, uczestniczenie w rozprawach, podczas których są przeprowadzane dowody i roztrząsane ich wyniki, dbanie o zachowanie terminów i składanie środków odwoławczych oraz wniosków o sporządzanie uzasadnień. Należy podkreślić, ze kurator jest ustanawiany w konkretnym postępowaniu i może działać za osobę, której miejsce pobytu nie jest znane, tylko w tym postępowaniu, w którym został ustanowiony. Nie jest uprawniony do działania w imieniu strony w kolejnych lub równolegle prowadzonych postępowaniach z jej udziałem lub jej dotyczących. Nie ma również uprawnienia do dokonywania czynności pozostających w dyspozycji formalnej strony, dla której został ustanowiony, które jednocześnie wchodzą także w zakres dyspozycji materialnej, takich jak: zrzeczenie się roszczenia, uznanie powództwa albo zawarcie ugody. Są to bowiem czynności procesowe, które zarazem oddziałują na sferę prawa materialnego.

Nie ma podstaw do zrównania uprawnień kuratora procesowego z uprawnieniami pełnomocnika procesowego. Kurator ustanowiony dla nieznanej z miejsca pobytu strony powinien ograniczyć się do dokonywania czynności procesowych mieszczących się w dyspozycji formalnej stron. Innymi słowy, umocowanie kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu nie obejmuje czynności procesowych wchodzących w zakres dyspozycji materialnej związanych z definitywnym rozporządzeniem przedmiotu sporu.

Tym bardziej zatem należy odrzucić możliwość dokonywania przez kuratora ustanowionego na podstawie art. 143 k.p.c. czynności prawa cywilnego materialnego (składania oświadczeń wywołujących skutki jedynie w sferze prawa materialnego).

Nie jest trafny pogląd, że kurator procesowy, o którym mowa w art. 143 i 144 k.p.c., to kurator dla nieobecnego (kurator absentis), o którym stanowi art. 184 k.r.o. O ile bowiem kurator dla nieznanej z miejsca pobytu strony dokonuje czynności procesowych, o tyle kurator absentis dokonuje wszelkich czynności dotyczących osoby i majątku nieobecnego, kierując się ochroną jego praw, a zakres jego umocowania każdorazowo wynika z postanowienia Sądu i wydanego na jego podstawie zaświadczenia (art. 603[2] w zw. z art. 604 k.p.c.).

Uchwała SN z dnia 6 lutego 2025 r., III CZP 31/24

Standard: 89142 (pełna treść orzeczenia)

Z art. 69 § 3 k.p.c. w zw. z art. 146 k.p.c. wynika, że umocowanie kuratora wygasa wraz z prawomocnym zakończeniem postępowania.

Postanowienie SN z dnia 7 września 2021 r., IV CSKP 178/21

Standard: 83080 (pełna treść orzeczenia)