Cofnięcie ustanowienia pełnomocnika z urzędu; wygaśnięcie pełnomocnictwa

Do wygaśnięcia pełnomocnictwa nie dochodzi automatycznie przez samo udzielenie przez stronę pełnomocnictwa innemu adwokatowi. Udzielenie pełnomocnictwa procesowego drugiemu pełnomocnikowi nie oznacza cofnięcia pełnomocnictwa pierwszemu. Zasada ta ma zastosowanie w równym stopniu do sytuacji, gdy dotychczasowy pełnomocnik ustanowiony został przez stronę, jak i gdy ustanowiony został przez sąd.

Jedną z przyczyn wygaśnięcia pełnomocnictwa procesowego jest jego wypowiedzenie przez reprezentowanego. Uprawnienie do wypowiedzenia pełnomocnictwa służy reprezentowanemu również w sytuacji, gdy pełnomocnik został ustanowiony przez sąd. Wypowiedzenie może przybrać dowolną formę, istotne jest jednak, by było kategoryczne. Nie stanowił zatem wypowiedzenia pełnomocnictwa wniosek powoda o zmianę pełnomocnika z urzędu złożony w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji, a następnie podtrzymany na rozprawie dnia 24 listopada 2003 r. Z wniosku tego nie wynika bowiem wprost zamiar pozbawienia adwokata umocowania, ale jedynie zamiar zmiany osoby pełnomocnika przy pozostawaniu dotychczasowego pełnomocnictwa w mocy do momentu dokonania tej zmiany. Świadczy o tym brak sprzeciwu powoda wobec dalszego działania pełnomocnika w procesie i podejmowanych przez niego czynności.

Do wygaśnięcia pełnomocnictwa adwokata J. P. nie doszło automatycznie przez samo udzielenie przez powoda pełnomocnictwa innemu adwokatowi, konkretnie adw. R. G.. Udzielenie pełnomocnictwa procesowego drugiemu pełnomocnikowi nie oznacza cofnięcia pełnomocnictwa pierwszemu (por. orz. SN z dnia 19 kwietnia 1937 r., C.II. 2959/36). Zasada ta ma zastosowanie w równym stopniu do sytuacji, gdy dotychczasowy pełnomocnik ustanowiony został przez stronę, jak i gdy ustanowiony został przez sąd dla strony zwolnionej od kosztów sądowych. W drugim wypadku, ustanowienie pełnomocnika przez stronę stanowić powinno jedynie -stosownie do art. 359 § 1 k.p.c. - podstawę bądź to do uchylenia przez sąd postanowienia o ustanowieniu adwokata, skoro jego udział w postępowaniu – w zakresie objętym pełnomocnictwem udzielonym przez stronę – stał się zbędny, bądź też do cofnięcia zarówno zwolnienia od kosztów sądowych, jak i ustanowienia adwokata na podstawie art. 120 § 1 k.p.c., gdyby okazało się, że okoliczności, na podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć. Do wygaśnięcia pełnomocnictwa doszłoby z chwilą uprawomocnienia się jednego ze wskazanych postanowień (por. orzeczenie SN z dnia 19 czerwca 1937 r., C III 218/37 oraz uchwała SN z dnia 10 sierpnia 1990 r., III CZP 39/90

Postanowienie SN z dnia 13 października 2005 r., I CZ 105/05

Standard: 67114 (pełna treść orzeczenia)

W razie cofnięcia przez sąd ustanowienia adwokata z urzędu wygasa pełnomocnictwo procesowe tego adwokata.

Uchwała SN z dnia 10 sierpnia 1990 r., III CZP 39/90

Standard: 55603 (pełna treść orzeczenia)