Naruszenie zakazu reformationis in peius orzeczeniem kasatoryjnym (art. 386 § 4 k.p.c.)

Co do zasady, do naruszenia art. 384 k.p.c. dochodzi przez wydanie w postępowaniu drugoinstancyjnym orzeczenia reformatoryjnego kształtującego sytuację prawną osoby, która wniosła środek zaskarżenia w sposób mniej korzystny niż uczynił to sąd pierwszej instancji w zaskarżonym przez nią orzeczeniu.

Prawidłowo wydane orzeczenie kasatoryjne nie może naruszać zakazu reformationis in peius, bo albo zmierza do usunięcia wad w postępowaniu prowadzących do jego nieważności, albo prawidłowo identyfikuje przedmiot postępowania, istotę sporu i okoliczności faktyczne, które wymagają wyjaśnienia przez sąd pierwszej instancji, lecz nie przesądza o treści orzeczenia, jakie ten sąd ma wydać.

Orzeczenie kasatoryjne wydane sprzecznie z art. 386 § 4 k.p.c., w warunkach, gdy sąd drugiej instancji - akceptując podstawę faktyczną rozstrzygnięcia i określony sposób wykładni prawa materialnego mającego zastosowanie w sprawie – uchyla zaskarżony wyrok wskazując sądowi pierwszej instancji, jak ten ma orzec w sprawie może prowadzić do naruszenia zakazu reformationis in peius. Jest tak wtedy, gdy rozstrzygnięcie wskazane przez sąd drugiej instancji jako jedynie prawidłowe w świetle ustalonych w sprawie faktów i mającego w niej zastosowanie prawa materialnego byłoby dla apelującego mniej korzystne niż orzeczenie, od którego wniósł środek zaskarżenia.

Postanowienie SN z dnia 8 lutego 2013 r., IV CZ 173/12

Standard: 36269 (pełna treść orzeczenia)