Przedstawienie wniosków, twierdzeń i dowodów strony nieobecnej na rozprawie (art. 211 k.p.c.)
Rozprawa (art. 206 - 226 k.p.c.)
Trafnie zarzuca powód naruszenie art. 211 k.p.c. Obowiązkiem przewodniczącego było, wobec nieobecności powoda, przedstawienie jego wniosków, twierdzeń i dowodów znajdujących się w aktach sprawy. Z protokołu rozprawy nie wynika, że stanowisko powoda zostało przedstawione. Jednakże uchybienia przepisom prawa procesowego mogą być skutecznym zarzutem tylko wtedy, gdy uchybienie miało wpływ na treść rozstrzygnięcia.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, wobec tego, że stan faktyczny sprawy w istocie nie był, jak trafnie zauważył to Sąd Okręgowy sporny między stronami uchybienie to nie miało wpływu na treść rozstrzygnięcia.
Obowiązek przewodniczącego przedstawienia wniosków, twierdzeń i dowodów, nieobecnej strony, znajdujących się w aktach sprawy, stopień szczegółowości i zakres przedstawienia aktualnego stanu sprawy, na podstawie akt, pozostawiony jest w okolicznościach konkretnej sprawy - ocenie sądu, art. 211 k.p.c. stanowi jedynie namiastkę sprawozdania sędziego, bowiem referujący powinien odtworzyć tylko wycinek materiału procesowego.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 22 maja 2013 r., I ACa 1427/12
Standard: 36122 (pełna treść orzeczenia)
Obowiązkiem organu orzekającego jest wykorzystanie dostępnych środków procesowych w celu realizacji prawa strony do udziału w rozprawach. Postulat taki wynika także z zasady równouprawnienia stron.
W każdym razie w takiej sytuacji, dla realizacji prawa strony do obrony, niezbędne jest, aby ze względu na brak możliwości udziału strony w rozprawach z powodu przeszkody, której nie może przezwyciężyć, nie doszło do pozbawienia jej możności działania.
Odbywanie kary dziesięciu lat pozbawienia wolności jest wprawdzie przeszkodą wywołaną przez stronę, ale gdy już taka wystąpi, jej przezwyciężenie bez udziału sądu jest niemożliwe.
Ze względu na uzasadniony interes drugiej strony i właśnie zasadę równouprawnienia stron wykluczone jest, aby taki pobyt mógł tamować bieg procesu cywilnego. Strona pozbawiona wolności może zresztą zapobiec wyłączeniu lub ograniczeniu jej prawa do obrony w takiej sytuacji przez ustanowienie pełnomocnika procesowego, a w razie ustawowego bądź sądowego zwolnienia jej od kosztów, przez wystąpienie z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.
Wyłączając jednak postępowanie przed Sądem Najwyższym, przed którym obowiązuje przymus adwokacko-radcowski, w postępowaniu przed sądami niższych instancji skorzystanie z usług pełnomocnika jest jedynie uprawnieniem, a nie obowiązkiem strony, nie można zatem z powodu nieskorzystania przez powoda, czy też przez pozwanego, z tego prawa wywodzić dla nich negatywnych skutków prawnych.
W świetle zatem wyżej zasygnalizowanych zasad, aby nie pozbawić pozwanego odbywającego karę pozbawienia wolności możności działania, jego końcowe przesłuchanie powinno się odbyć w warunkach umożliwiających mu znajomość nie tylko pozwu i dalszych pism przygotowawczych, ale i na jego żądanie treści przeprowadzonych dowodów, co może nastąpić, gdy nie żądał odpisów protokołów z zeznaniami przesłuchanych w sprawie osób, np. przez wydanie zarządzenia o zapoznaniu go z aktami sprawy, przed przesłuchaniem w drodze pomocy sądowej.
Wyrok SN z dnia 17 lutego 2004 r., III CK 290/02
Standard: 50531 (pełna treść orzeczenia)