Badanie prawdziwości dokumentu (art. 254 k.p.c.)
Dokumenty w procesie cywilnym (art. 243 - 257 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W przypadku informacji (komunikatów , wiadomości oświadczeń) przesyłanej za pośrednictwem poczty elektronicznej chodzi o cyfrowy (zachowujący integralność) zapis przesyłanych danych . Zapis taki nie może być utożsamiany jedynie z treścią wiadomości która nadawca kieruje do odbiorcy. Plik cyfrowy bowiem (poza informacją odczytywaną przez odbiorcą) zawiera także tzw. metadane (pozwalające w zależności od użytego oprogramowania na ustalenie cech dokumentu – np. daty utworzenia lub modyfikacji, autora czy też zachowania integralności – braku ingerencji w dokument).
W zależności od oprogramowania określony zakres metadanych może być samodzielnie odczytany przez użytkownika będącego laikiem w dziedzinie informatyki względnie wymaga współdziałania osoby posiadającej odpowiednią wiedzę w tej dziedzinie. Od techniki informatycznej (oprogramowania) służącej do kreacji dokumentu może zależeć też bezpieczeństwo (pewność) integralności zawartych w nim danych cyfrowych (możliwość stwierdzenia ingerencji w integralność zapisu). Przekłada się to na wartość dowodową konkretnego dokumentu w postaci elektronicznej w procesie cywilnym (możliwość poddania badaniu cech tego dokumentu na podstawie art. 254 k.p.c.
Zatem to dokument elektroniczny (w postaci elektronicznej) może podlegać badaniu stosownie do treści art. 254 §1 k.p.c. (także przy udziale biegłego) i na podstawie takiego badania można dopiero poczynić ustalenia co do autentyczności oświadczenia (pochodzenie dokumentu oraz to czy doszło do ingerencji w jego treść). Ustaleń takich nie można natomiast dokonać na podstawie wydruku dokonanego zwłaszcza przez osobę inną niż autor oświadczenia w postaci elektronicznej.
Wyrok SA w Szczecine z dnia 30 czerwca 2022 r., I ACa 683/21
Standard: 83636 (pełna treść orzeczenia)
Sprawdzenie prawdziwości pisma bez udziału biegłego (art. 254 k.p.c.) jest dopuszczalne tylko w wypadkach wyjątkowych, gdy sfałszowanie pisma (podpisu) jest tak oczywiste, że na tle konkretnych okoliczności jego stwierdzenie nie nasuwa żadnych wątpliwości oraz nie wymaga wiadomości specjalnych ani przeprowadzenia dodatkowych badań.
Według art. 254 § 1 k.p.c. badanie prawdziwości pisma dokonuje się z udziałem, lub bez udziału biegłych, zwłaszcza przez porównanie pisma na zakwestionowanym dokumencie z pismem tej samej osoby na innych dokumentach niewątpliwie prawdziwych. Z treści tego przepisu wynika, że badanie prawdziwości dokumentu może nastąpić nie tylko za pomocą środka dowodowego - opinii biegłego grafologa, ale również poza tym środkiem dowodowy, tj. poprzez porównanie przez sąd charakteru pisma na zakwestionowanym dokumencie z pismem tej samej osoby na innych dokumentach. W piśmiennictwie przyjęto, że porównanie pism przez sąd stanowi inny środek dowodowy w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
Aktualność zachowało stanowisko SN, zgodnie z którym pomimo, że art. 254 przewiduje możliwość sprawdzenia prawdziwości pisma bez udziału biegłego, jednak praktycznie odstąpienie od powołania przez sąd biegłego w sytuacji, gdy prawdziwość pisma została zakwestionowana, może nastąpić jedynie w wypadkach wyjątkowych, gdy fałsz podpisu jest tak oczywisty, że na tle konkretnych okoliczności jego stwierdzenie nie nasuwa wątpliwości i nie wymaga specjalnych wiadomości ani przeprowadzenia badań (por. wyrok SN z dnia 15 stycznia 1972 r., III CRN 341/72; wyrok SN z dnia 11 czerwca 1974 r., II CR 260/74; postanowienie SN z dnia 13 października 2000 r., II CKN 296/00).
W przypadku rezygnacji przez organ procesowy z przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego, ciąży na nim obowiązek dochowania szczególnej staranności i ostrożności, przy jednoczesnym uwzględnieniu wszystkich okoliczności przesądzających o tym, że porównywanie pisma zwłaszcza w kontekście podpisu wymaga posiadania specjalistycznej wiedzy. To organ procesowy jest ostatecznym decydentem w zakresie podjęcia decyzji o konieczności przeprowadzenia ekspertyzy pisma przez biegłego specjalizującego się w tym zakresie. Procesowe znaczenie opinii biegłego z zakresu prawdziwości pisma należy sprowadzić do badania jego autentyczności, celem wykluczenia jakichkolwiek manipulacji, potwierdzenia ich wiarygodności.
Postanowienie SN z dnia 7 grudnia 2017 r., II CZ 82/17
Standard: 36030 (pełna treść orzeczenia)