Uprawnienie kuratora absentis do złożenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika dla celów postępowania kasacyjnego

Kurator absentis jest umocowany do złożenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika procesowego w postępowaniu kasacyjnym ‎(por. postanowienie SN z dnia 28 listopada 2017 r., III PK 170/16).

Postanowienie SN z dnia 24 października 2024 r., III CZ 150/24

Standard: 84191 (pełna treść orzeczenia)

W doktrynie można odnaleźć pogląd, że „ustanowienie kuratora następuje dla potrzeb konkretnego postępowania. Może on działać za osobę, której miejsce pobytu nie jest znane, tylko w tym postępowaniu, w którym został ustanowiony. Kurator, który działał w prawomocnie zakończonym postępowaniu, nie jest umocowany do ustanowienia adwokata lub radcy prawnego w celu wniesienia skargi kasacyjnej lub skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, względnie wystąpienia o jego ustanowienie przez sąd lub - jeśli jest adwokatem lub radcą prawnym - ich samodzielnego wniesienia. Ustanowienie kuratora dla celów postępowania w I lub II instancji nie rozciąga się na postępowanie ze skargi kasacyjnej lub skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Mutatis mutandis zastosowanie ma tu uzasadnienie przyjętego w judykaturze poglądu, że pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje z samego prawa umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej.

Prezentowane są jednak również poglądy odmienne i do tych przychyla się Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę.

Zauważyć należy, że kurator dla osoby nieznanej z miejsca pobytu uważany jest za przedstawiciela ustawowego osoby nieobecnej a nie za jej pełnomocnika procesowego. Jest zatem zastępcą bezpośrednim osoby, dla której został ustanowiony, a więc jego oświadczenia składane w toku postępowania traktowane są tak, jakby były złożone przez osobę zastępowaną. Nie ma więc żadnych przeszkód ku temu, aby wnosił o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego dla celów postępowania kasacyjnego.

Biorąc pod uwagę, że ustanowienie kuratora może nastąpić tylko na wniosek (por. art. 143 k.p.c.), przyjęcie przeciwnego stanowiska prowadziłoby do wykorzystywania instytucji kuratora dla partykularnych interesów przeciwnika osoby zastępowanej, który wnosiłby lub nie o ustanowienie dla osoby nieobecnej kuratora dla celów postępowania kasacyjnego w zależności od wyniku sporu przed sądem drugiej instancji. To zaś z kolei mogłoby prowadzić do pozbawienia osoby nieobecnej prawa do sądu.

Reasumując, brak jest podstaw do stwierdzenia, że adwokat z urzędu ustanowiony dla celów postępowania kasacyjnego na wniosek kuratora procesowego w niniejszym postępowaniu nie był należycie umocowany, wobec czego brak było podstaw do odrzucenia skargi kasacyjnej z tej przyczyny.

Wyrok SN z dnia 28 listopada 2017 r., III PK 170/16

Standard: 35882 (pełna treść orzeczenia)