Wznowienia postępowania w przedmiocie skargi na przewlekłość postępowania

Przekonanie o niedopuszczalności wznowienia z urzędu postępowania w przedmiocie skargi na przewlekłość postępowania warunkują następujące względy:

Charakter i specyfika postępowania w przedmiocie skargi na przewlekłość postępowania. Poza sporem jest, iż postępowanie to ma charakter incydentalny (wpadkowy) i nie jest samodzielnym postępowaniem. Zawsze dotyczy, i jest następstwem, określonego postępowania zasadniczego, w ramach którego się toczy. Jest z nim wprost związane, także i poprzez to, że efektywna skarga na przewlekłość jest możliwa tylko w toku tegoż postępowania, którego ona dotyczy (por. art. 5 ust. 1 ustawy o skardze).

Niemożność wznowienia postępowania nadto implikuje charakter owego orzeczenia wydawanego w przedmiocie skargi na przewlekłość. Nie kończy ono wszak postępowania „w sprawie'', ale rozstrzyga jedynie kwestie uboczną; tymczasem bezsporne jest, że możliwość wznowienia postępowania (w ujęciu karnej ustawy procesowej) aktualizuje się dopiero wobec definitywnego i ostatecznego (tj. prawomocnego i wykonalnego) rozstrzygnięcia sprawy. Słusznie w piśmiennictwie zwraca się uwagę na to, że przyjęcie innej możliwości prowadziłoby do możliwości wznowienia postępowania nawet po kilku latach od wydania rozstrzygnięcia, co pozostawałoby w sprzeczności z funkcją i celem skargi na przewlekłość.

Przywołany - normatywny cel ustawy regulującej rozpoznanie skargi na przewlekłość postępowania. Tym celem jest niewątpliwie przeciwdziałanie przewlekłości postępowania w trakcie jego trwania i ewentualne przyznanie „odpowiedniej sumy pieniężnej'' jako wstępnej rekompensaty (por. uchwała (7) SN z 16 listopada 2004 r., III SPP 113/04). Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że publicznoprawnym celem omawianej ustawy jest stworzenie realnego i skutecznego środka zapobiegającego przewlekłości postępowania, czyli takiego środka, którego funkcją jest przede wszystkim wymuszenie nadania sprawie odpowiedniego, sprawnego biegu (por. postanowienie SN z 12 maja 2005 r., III SPP 76/05) .Jest oczywiste, że osiągnięcie wskazanych celów skargi nie jest możliwe w stosunku do już zakończonego postępowania. Dopuszczenie możliwości wznowienia takiego postępowania skargowego w stosunku do spraw jeszcze niezakończonych realizację tych zakładanych celów, też o ile by w ogóle nie udaremniało, to na pewno, co najmniej, czyniło mało realnym. Tym bardziej, gdy – w przypadku nie zakończenia postępowania głównego - zważy się na same konsekwencje wniesienia skargi (art. 7 ustawy o skardze) i konieczność podejmowania (w toku owego ewentualnego postępowania wznowieniowego) względem niej wymaganych ustawą działań procesowych, które niweczyły by, bądź ograniczały, skuteczność tego mechanizmu prawnego wymuszającego sprawne rozpoznanie sprawy przez sąd.

Dominujące w orzecznictwie i w piśmiennictwie przekonanie o jednoinstancyjnym charakterze postępowania w przedmiocie skargi na przewlekłość postępowania.Taki też charakter tego postępowania zakładał ustawodawca, który w uzasadnieniu do projektu ustawy wskazał, iż jej założeniem było, aby postępowanie w jej przedmiocie miało charakter incydentalny oraz jednoinstancyjny (por. uz. druk sejmowy nr 2256, s. 10). Równocześnie ustawodawca ten nie zdecydował się unormować w tej ustawie kompleksowo instytucji skargi na przewlekłość postępowania, bowiem, w zakresie w niej nieuregulowanym, odesłał, na mocy art. 8 ust. 2 tej ustawy, do przepisów o postępowaniu zażaleniowym obowiązujących w postępowaniu, którego skarga dotyczy. W sprawach karnych to odesłanie dotyczy więc tych przepisów kodeksu postępowania karnego, które normują postępowania zażaleniowe (tj. zawartych w rozdziałach 48 i 50 tego Kodeksu) oraz wprawdzie także innych przepisów tego Kodeksu, ale jednocześnie tylko takich, które w tym postępowaniu zażaleniowym będą miały zastosowanie. Nie ulega zatem wątpliwości, że to odesłanie ustawowe nie dotyczy przepisów rozdziału 56 Kodeksu postępowania karnego w zakresie regulującym podstawy wznowienia postępowania, będącego jednym z nadzwyczajnych środków zaskarżenia (odnoszących się wszak do prawomocnych orzeczeń) tj. wznowienie postępowania i przez to nie podlegającym rozszerzającej wykładni.

Postanowienie SN z dnia 23 września 2016 r., KSP 4/16

Standard: 35531 (pełna treść orzeczenia)

Przepisów o wznowieniu postępowania na wniosek nie stosuje się do postępowania w sprawie skargi na przewlekłość postępowania w sprawie karnej.

Postanowienie SN z dnia 22 grudnia 2014 r., III KZ 103/14

Standard: 41890 (pełna treść orzeczenia)