Wyrok umarzający postępowanie z przyczyn wskazanych w art. 17 § 1 pkt 1 lub 2 k.p.k. zamiast uniewinnienia

W art. 17 § 1 pkt. 2 k.p.k. wymienione są dwie sytuacje, rozróżniając brak znamion czynu zabronionego od stanowienia przez ustawę, że sprawca nie popełnia przestępstwa. Gdy okoliczności wyłączające postępowanie wymienione w art. 17 § 1 pkt. 2 k.p.k. zostaną stwierdzone na rozprawie po rozpoczęciu przewodu sądowego, art. 414 § 1 k.p.k. nakazuje uniewinnienie sprawcy, chyba że sprawca w chwili czynu był niepoczytalny.

Powołanie w wyroku art. 31 § 1 k.k. ma zasadnicze znaczenie dla rozróżnienia przesłanki procesowej będącej przyczyną umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt. 2 k.p.k. Skoro natomiast orzeczenie środka zabezpieczającego jest konsekwencją podjęcia merytorycznej decyzji o umorzeniu postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt. 2 k.p.k. w zw. z art. 31 § 1 k.k. przesądzającej, iż dana osoba jest sprawcą czynu zabronionego, który popełniła w stanie niepoczytalności określonej w art. 31 § 1 k.k., to w sytuacji zaistnienia warunków wskazanych w art. 94 § 1 k.k. zawieranie w orzeczeniu opartym o ten przepis dodatkowych okoliczności związanych z niepoczytalnością sprawcy i kwalifikacji prawnej z art. 31 § 1 k.k. jest całkowicie zbędne i nie znajdujące jakiegokolwiek oparcia w przepisach prawnych. Umieszenie takiego sprawcy w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym jest natomiast obligatoryjne.

Postanowienie SN z dnia 18 lutego 2009 r., IV KK 306/08

Standard: 78486 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli sąd, naruszając reguły określone w art. 414 § 1 k.p.k., wyda wyrok umarzający postępowanie z przyczyn wskazanych w art. 17 § 1 pkt 1 lub 2 k.p.k., zamiast wymaganego wówczas wyroku uniewinniającego, to ograniczenie strony we wnoszeniu kasacji na niekorzyść oskarżonego od wyroku umarzającego, przewidziane w art. 523 § 3 k.p.k., nie ma zastosowania, gdyż ten ostatni przepis dotyczy jedynie ograniczeń w zaskarżaniu kasacją prawidłowo wydanych wyroków. Stosownie zresztą do art. 118 § 1 i 2 k.p.k., znaczenie każdej czynności procesowej, w tym i sądu, ocenia się według treści złożonego oświadczenia, a niewłaściwe oznaczenie czynności procesowej nie pozbawia czynności znaczenia prawnego. W konsekwencji wyrok taki należy od strony kwestii dopuszczalności zaskarżania go kasacją traktować tak jak wyrok uniewinniający.

Postanowienie SN z dnia 13 czerwca 2002 r., V KKN 275/01

Standard: 35309 (pełna treść orzeczenia)