Pojęcie "informacja"

Pojęcie "informacja" ma charakter złożony. Wchodząc w zakres siatek pojęciowych różnych dyscyplin naukowych, od prawa przez socjologię, historię, kulturoznawstwo, psychologię do cybernetyki, pojęcie to było rozmaicie pojmowane przez badaczy. Na trudności związane z definiowaniem pojęcia "informacja" zwracano wielokrotnie uwagę w doktrynie.

Mimo że pojęciem "informacja" posługują się rozmaite akty normatywne, z różnych dziedzin prawa (Konstytucja, kodeks karny, ustawa - prawo prasowe, ustawa o ochronie danych osobowych oraz rozmaite akty prawa Wspólnot Europejskich), brak ciągle definicji ustawowej tego pojęcia. O próbę definicji pojęcia "informacja" nie pokusił się, jak dotychczas, żaden z autorów komentarzy zarówno do Konstytucji, jak i do ustawy o ochronie danych osobowych. Na gruncie prawa prasowego J. Sobczak, jako autor komentarza do ustawy - prawo prasowe, konstatując, że ustawodawca nie zdefiniował pojęcia "informacji" będącej przedmiotem praw i obowiązków dziennikarzy, uznał, iż jest to wiadomość, komunikat, wskazówka, pouczenie - opowiadając się tym samym za potocznym rozumieniem tego określenia.

Z wywodami tymi współgra stanowisko zajęte przez W. Wróbla na gruncie kodeksu karnego z 1997 r., który zwracając uwagę na to, że początkowo "informację" rozumiano czasownikowo, jako przekazywanie określonych wiadomości, a więc w istocie jako proces informowania, wyraził pogląd, że obecnie przez pojęcie to należy rozumieć wiadomość, a więc określony znak, dźwięk, zapis, szyfr, kryjący określoną treść. Podobnie zdaje się rozumieć "informację" B. Kunicka- -Michalska, wychodząc z treści definicji zaproponowanej ongiś przez B. Michalskiego. Godzi się w tym miejscu przypomnieć, że ten ostatni wyrażał pogląd, że "informacja" to "suma wiadomości o sytuacjach, stanach rzeczy, wydarzeniach i osobach przedstawionych w formie pisemnej tomicznej, wizualnej i każdej innej możliwości do odbioru przy pomocy zmysłów".

Trudności w rozumieniu pojęcia "informacja" pogłębia w sposób znaczący fakt, iż obok tego pojęcia na gruncie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) wprowadzono pojęcie "informacja publiczna", przez które, jak stwierdzono w art. 1 ust. 1 tejże ustawy, należy rozumieć "każdą informację o sprawach publicznych".

Wypada skonstatować, że zakres pojęcia "informacja" jakim posługuje się kodeks karny, różni się nie tylko od zakresu tego pojęcia w rozumieniu Konstytucji, jak i od zakresu pojęcia "informacja" w rozumieniu prawa prasowego oraz oczywiście od znaczenia przedmiotowego "informacji publicznej" w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Na gruncie prawa konstytucyjnego informacja rozumiana jest jako składowa część prawa do informacji, ważny składnik wolności wypowiedzi, prasy i słowa. W tej sytuacji Konstytucja stanowi ogólne ramy zarówno w odniesieniu do wolności informacji, jak i prawa do informacji. Konkretyzacji i granic tej wolności i tego prawa wypada poszukiwać w innych aktach prawnych. Wytycza je m.in. kodeks karny.

Uchwała SN z dnia 22 stycznia 2003 r., I KZP 43/02

Standard: 35261 (pełna treść orzeczenia)