Forma rozstrzygnięcia sądu odwoławczego

Sformułowanie zawarte w art. 456 k.p.k. oznacza, że sąd odwoławczy orzeka w formie wyroku tylko wtedy, gdy utrzymuje w mocy, zmienia lub uchyla zaskarżony wyrok sądu pierwszej instancji; a contrario, sąd odwoławczy orzeka w formie postanowienia wtedy, gdy rozstrzyga merytorycznie, po przeprowadzeniu rozprawy, apelację złożoną od samego uzasadnienia takiego wyroku.

Jeśli sąd odwoławczy merytorycznie ustosunkowuje się do wniesionej apelacji, to niezależnie od tego czy proceduje na rozprawie, czy na posiedzeniu, i niezależnie od treści rozstrzygnięcia, zawsze orzeka wyrokiem. Jest to zresztą wniosek oczywisty, bo płynący wprost z treści art. 456 k.p.k.

Niewątpliwie też przepis art. 456 k.p.k. jako jeden z tych, które regulują postępowanie apelacyjne, musi być stosowany także wtedy, gdy dochodzi do rozpoznania apelacji od samego uzasadnienia wyroku. Z przepisu tego wynika jednak tyle, i tylko tyle, że o utrzymaniu w mocy, uchyleniu lub zmianie wyroku sądu pierwszej instancji sąd odwoławczy orzeka wyrokiem. Nie odnosi się on zatem wprost do sytuacji, w której dochodzi do merytorycznego rozpoznania apelacji od uzasadnienia wyroku sądu pierwszej instancji. Zawiera jednak normę pozwalającą sądowi odwoławczemu orzekać w formie wyroku tylko wtedy, gdy z powodu wniesionej apelacji merytorycznie odnosi się do wyroku sądu pierwszej instancji ("a contrario", nie wtedy, gdy odnosi się merytorycznie do uzasadnienia tego wyroku z powodu apelacji wniesionej wyłącznie od tego uzasadnienia).

Oznacza to, że sąd odwoławczy orzeka wyrokiem tylko wtedy, gdy rozstrzyga merytorycznie co do apelacji wniesionej od wyroku sądu pierwszej instancji, postanawiając o jego utrzymaniu w mocy, uchyleniu lub zmianie, nie zaś wtedy, gdy orzeka, choćby merytorycznie, co do apelacji wniesionej od samego uzasadnienia takiego wyroku. 

Uchwała SN z dnia 20 października 1999 r., I KZP 33/99

Standard: 34788 (pełna treść orzeczenia)