Określenie czynu formułowanego na podstawie zeznań świadka anonimowego (art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k.)

Zastosowanie w sprawie instytucji świadka incognito nie zwalnia oskarżyciela publicznego z obowiązku dokładnego określenia w akcie oskarżenia zarzucanego oskarżonemu czynu ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków, a zwłaszcza wysokości powstałej szkody (art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k.).

Art. 184 k.p.k. pozwala na konkluzję, że jego prawidłowe zastosowanie w sprawie nie może mieć żadnego znaczenia dla sposobu rozumienia i zastosowania w sprawie przepisu art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k. Innymi słowy, nie jest możliwe przyjęcie, że w imię ochrony zagrożonego świadka wolno postawić kogoś pod zarzutem popełnienia czynu nie sprecyzowanego co do czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia.

Treść art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k. stwarza podstawę do sformułowania dodatkowego argumentu za przyjęciem zwężającej wykładni art. 184 k.p.k. Jak bowiem przyjęto w orzecznictwie Sądu Najwyższego, sformułowanie czynu zarzucanego i przypisanego oskarżonemu musi w pełni wykorzystać zebrane w postępowaniu dowody, w przeciwnym bowiem wypadku przypisany oskarżonemu czyn nie odzwierciedla ustalonego w procesie stanu faktycznego (wyrok SN z dnia 11 listopada 1995 r. II KRN 246/94).

Pominięcie w akcie oskarżenia elementów niezbędnych do identyfikacji inkryminowanego zdarzenia stawiałoby pod znakiem zapytania określenie zakresu orzekania przez sąd w ramach oskarżenia (por. wyrok SN z dnia 7 marca 1980 r. IV KR 5/80).

Wprawdzie wśród elementów wymienionych w art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k. brak jest wskazania osoby pokrzywdzonego, jest to jednak wynikiem tego, że nie w każdej sprawie dochodzi do jego ujawnienia, są zaś także takie przestępstwa, w przypadku popełnienia których identyfikacja pokrzywdzonego jest rzeczą niemożliwą (tzw. przestępstwa bez ofiar). W sytuacji, gdy osoba pokrzywdzonego została ustalona, powinno to znaleźć odzwierciedlenie w opisie czynu zarzucanego i przypisanego oskarżonemu.

W art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. sformułowano wymóg, któremu odpowiadać musi wyrok skazujący, a odpowiadający wymogowi określonemu dla aktu oskarżenia w art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k. Także i z tego powodu zachowywanie w tajemnicy danych osobowych pokrzywdzonego na podstawie art. 184 § 1 k.p.k. jest z reguły niecelowe.

Uchwała SN z dnia 20 stycznia 1999 r., I KZP 21/98

Standard: 34534 (pełna treść orzeczenia)