Początkowa data płatności alimentów zasądzonych w sprawie o rozwód na podstawie art. 60 k.r.o.

Alimenty zasądzone w wyroku rozwodowym na rzecz rozwiedzionego małżonka są płatne nie od daty wyroku, ale dopiero od daty jego uprawomocnienia się, przed tą bowiem datą obowiązek alimentacyjny z art. 60 k.r.o. w ogóle nie powstaje (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1969 r. III CZP 16/69).

Brak określenie w wyroku daty, od jakiej alimenty mają być płatne niczego zmienić nie może, ponieważ datę tę stanowi, z mocy samego prawa, data uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód.

Postanowienie SN z dnia 18 stycznia 2019 r., III CZP 63/18

Standard: 71102 (pełna treść orzeczenia)

Początkową datę płatności alimentów zasądzonych na podstawie art. 60 k.r.o. w wyroku orzekającym rozwód stanowi data uprawomocnienia się tego wyroku.

Zgodnie z art. 444 k.p.c. małżonek może dochodzić roszczeń alimentacyjnych od drugiego małżonka "na wypadek orzeczenia rozwodu". Już z brzmienia powyższego przepisu wynika, że przesłanką uwzględnienia żądania alimentów jest orzeczenie rozwodu. Gdyby samo żądanie orzeczenia rozwodu zostało oddalone, nie mogłoby w ogóle wchodzić w grę zasądzenie alimentów w wyroku. Jeżeli zaś wyrok zawiera orzeczenie rozwodu, to alimenty mogą być zasądzone, jednakże zasądzenie to stoi w ścisłym związku z uprawomocnieniem się samego orzeczenia rozwodu. W razie uchylenia wyroku w części orzekającej rozwód, musiałoby również ulec uchyleniu orzeczenie o alimentach, skoro alimenty są zasądzone zawsze tylko "na wypadek orzeczenia rozwodu". W konsekwencji zasądzenie alimentów odnosi skutek dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód. Podobne wnioski płyną również z przepisu art. 60 KRO, stanowiącego materialnoprawną przesłankę żądania alimentów przez małżonka rozwiedzionego. Skoro więc alimentów może żądać małżonek rozwiedziony, to już to samo przesądza o tym, że żądanie takie może być zgłoszone albo już po orzeczeniu rozwodu albo - najczęściej - w procesie o rozwód, lecz tylko na wypadek, gdy zostanie orzeczony rozwód, a więc gdy dotychczasowi małżonkowie staną się małżonkami rozwiedzionymi.

Przepis art. 444 k.p.c. jest więc konsekwencją materialnoprawnego postanowienia art. 60 k.r.o. Niezależnie od powyższego także istnienie lub brak przesłanek, od których ustawa uzależnia istnienie obowiązku alimentacyjnego pomiędzy małżonkami rozwiedzionymi i zakres tego obowiązku, mogą być stwierdzone tylko w wyroku orzekającym rozwód. Dotyczy to zwłaszcza wymaganej przez art. 60 § 1 k.r.o przesłanki, żeby małżonek żądający alimentów nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, oraz - w wypadku żądania alimentów na podstawie art. 60 § 2 k.r.o. - przesłanki, żeby małżonek, od którego żąda się alimentów, został pozytywnie uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia małżeńskiego. O tym, czy i który z małżonków jest winien rozkładu pożycia, może decydować wyłącznie sentencja prawomocnego wyroku rozwodowego.

Dopóki więc nie ma prawomocnego wyroku orzekającego rozwód, obowiązek alimentacyjny przewidziany w art. 60 k.r.o nie powstaje. Przemawia to z całą stanowczością za poglądem, że alimenty zasądzone w wyroku orzekającym rozwód płatne są dopiero z chwilą uprawomocnienia się tego wyroku.

Uchwała SN z dnia 26 marca 1969 r., III CZP 16/69

Standard: 33696 (pełna treść orzeczenia)