Oznaczenie „spółki cywilnej” jako strony w procesie (art. 126 § 1 k.p.c.)

w obrocie prawnym w tym w procesie, spółkę cywilną można oznaczyć tylko poprzez wskazanie wszystkich wspólników, zważywszy, że spółka cywilna jest jednostką organizacyjną, która nie posiada zdolności prawnej, a tym samym w obrocie nie może występować pod innym oznaczeniem, gdyż to co nazywamy spółką cywilną nie posiada własnej odrębnej od wspólników osobowości (zob. uchwała (7) SN, III CZP 111/95 z dnia 26 stycznia 1996 r., wyrok SN I CK 191/03 z dnia 7 listopad 2003 r.).

Jeżeli w procesie dochodzona jest wierzytelność, która wchodzi do majątku wspólnego wspólników to należy wskazać wszystkich wspólników, bo to oni mają podmiotowość i zdolność sądową. Powód, jeżeli jak twierdzi, chciał dochodzić wierzytelności na rzecz majątku wspólnego spółki cywilnej, czy krócej rzecz ujmując na rzecz spółki cywilnej, powinien więc jako stronę wskazać wspólników spółki cywilnej dodając, że działają oni w takiej właśnie formie.

Czym innym jest natomiast, kto w imieniu spółki prowadzi proces. Dopiero w tej ostatniej kwestii można sięgnąć po przepisy dotyczące prowadzenia spraw i reprezentacji spółki cywilnej. Brak prawidłowego oznaczenia w pozwie spółki cywilnej poprzez wskazanie jej wspólników, a wskazanie w to miejsce tylko jednego wspólnika prowadzi do wniosku, że proces toczy się z udziałem innego podmiotu, a wykonanie wyroku nie doprowadzi do tego, że w majątku spółki cywilnej znajdzie się kwota zasądzona na rzecz tylko jednego wspólnika.

Z tego względu, wystąpienie z pozwem tylko przez jednego wspólnika spółki cywilnej, który żąda tylko w swoim imieniu zasądzenia wierzytelności wchodzącej w skład jej majątku prowadzi do wniosku, że wierzytelność taka zamiast zostać zasądzona na rzecz majątku wspólnego wspólników (majątku spółki) musiałaby zostać zasądzona na rzecz tylko jednego wspólnika takiej spółki.

Wskazuje to dobitnie, że bez oznaczenia w pozwie prawidłowo spółki cywilnej jako powoda, czyli wskazania danych wszystkich wspólników, proces toczyłby się z udziałem podmiotu, któremu nie przysługuje dochodzona w pozwie wierzytelność. Z tego względu brak podstaw dla uznania, że wspólnikowi spółki cywilnej przysługuje legitymacja czynna do dochodzenia w swoim imieniu zapłaty wierzytelności, która wchodzi w skład majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej.

Wyrok SN z dnia 11 października 2013 r., I CSK 14/13

Standard: 38557 (pełna treść orzeczenia)

Z art. 865 § 2 i art. 866 k.c. wynika natomiast, że każdy ze wspólników jest umocowany do reprezentowania spółki tylko w granicach nie przekraczających zwykłych czynności spółki. Przy pozywaniu spółki nie jest zatem dopuszczalne wskazanie dowolnie wybranego wspólnika jako osoby uprawnionej do dokonywania czynności procesowych ze skutkiem dla pozostałych wspólników.

Prawidłowe oznaczenie spółki cywilnej jako strony wymaga wskazania wszystkich wspólników. Im wszystkim trzeba również doręczyć odpis pozwu. W tej sytuacji proces przeciwko spółce stanie się zarazem procesem wszystkich wspólników. Uzyskany w nim tytuł egzekucyjny będzie więc uprawniał do nadania klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikom. Umożliwi to wierzycielowi zaspokojenie się w drodze egzekucji, zgodnie z art. 778 k.p.c., ze wspólnego majątku wspólników, jak i - co oczywiste - z osobistych majątków poszczególnych wspólników.

Uchwała SN z dnia 26 stycznia 1996 r., III CZP 111/95

Standard: 38558 (pełna treść orzeczenia)