Ustanowienie tłumacza przysięgłego

Sprawę o ustanowienie tłumacza przysięgłego prezes sądu wojewódzkiego rozstrzyga w drodze decyzji administracyjnej.

Ustanowienie tłumaczy przysięgłych ma zapewnić sądom instytucjonalnie określoną sposobność korzystania z list tłumaczy przysięgłych. Będą to tłumacze, wobec których została już zastosowana odpowiednia procedura kwalifikacyjna oraz którzy zostali już zaprzysiężeni (złożyli przyrzeczenia). W ten sposób sądy mają ułatwione zadania. Nie muszą wyszukiwać odpowiednich tłumaczy w toku rozpoznawania sprawy i dopiero wówczas przeprowadzać czynności sprawdzających ich kwalifikacje, co niewątpliwie wydłużałoby postępowania rozpoznawcze.

W płaszczyźnie, którą można by określić jako ustrojową, tłumacz przysięgły występuje jako osoba piastująca funkcję o określonych kompetencjach, którą sprawuje w biurze zorganizowanym w obrębie wyznaczonej mu siedziby, posługując się określonymi urządzeniami (pieczęć, repertoria). Podlega on nadzorowi prezesa sądu wojewódzkiego i może być zwolniony ze swej funkcji w przypadkach ściśle określonych. W płaszczyźnie kompetencyjnej natomiast należy zwrócić uwagę na urzędowy charakter czynności tłumacza przysięgłego. Należy bowiem do niego nie tylko to, co może wykonywać każda osoba mająca odpowiednią znajomość języka polskiego oraz języka obcego, która np. zawodowo podejmuje się tłumaczeń, ale upoważniony jest on wyłącznie do poświadczenia tłumaczeń (odpisów pism) w zakresie ustanowienia do sprawdzania i poświadczania tłumaczeń (odpisów pism) sporządzonych przez inne osoby.

Z przedstawionej sytuacji prawnej, która powstaje w następstwie ustanowienia funkcji tłumacza przysięgłego, wynikają następujące konsekwencje. Po pierwsze, konstytutywny charakter aktu ustanowienia tłumacza przysięgłego wskazuje, że akt ten jest czym innym, a także czymś więcej, niż tylko ewidencyjnym zapisem osoby, która się zgłosiła i która ma odpowiednie kwalifikacje. Po wtóre, funkcja tłumacza przysięgłego zależy nie tylko od cech podmiotowych osoby, która chciałaby tę funkcję sprawować. W związku z tą kwestią należy ponadto stwierdzić, że brak jest podstaw do przyjęcia, ażeby z § 17 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych (Dz. U. Nr 18, poz. 112) określającego warunki podmiotowe wymagane od osoby, która "może być ustanowiona" tłumaczem języka obcego, wynikało prawo podmiotowe do takiego ustanowienia.

w akcie ustanowienia tłumacza przysięgłego następuje konkretyzacja możliwości uzyskania przez osobę o określonych warunkach funkcji zapewniającej określone uprawnienia. Jest to aspekt istotny także z punktu widzenia osoby zainteresowanej, która nie uzyskałaby odpowiednich środków ochrony poza procesem administracyjnym, gdyby uznać, że jest tylko przedmiotem arbitralnego rozstrzygnięcia prezesa sądu wojewódzkiego.

Przedstawiona analiza zagadnienia prawnego w świetle ustawy o ustroju sądów powszechnych i rozporządzenia wykonawczego do tej ustawy doprowadziła do wniosków, które odpowiadają także konstytucyjnej zasadzie państwa prawnego, wymagającej, ażeby obywatele mieli prawnie chronioną możliwość oddziaływania środkami prawnymi na dotyczące ich rozstrzygnięcia organów państwowych, łącznie z ochroną przed sądem.

Rozstrzygnięcie sprawy o ustanowienie tłumacza przysięgłego w formie decyzji administracyjnej zapewnia stronie - stosownie do art. 196 § 2 k.p.a. - możliwość zaskarżenia tej decyzji do sądu administracyjnego z powodu jej niezgodności z prawem.

Uchwała SN z dnia 29 kwietnia 1992 r., III AZP 3/92

Standard: 33126 (pełna treść orzeczenia)