Podpis mechaniczny; faksymile

Podpis mechaniczny (faksymile) może zastąpić podpis na dokumencie tylko wtedy, gdy przepis szczególny tak stanowi. W innych wypadkach faksymile nie może być uważane za spełniające wymaganie złożenia podpisu.

W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 30 grudnia 1993 r., III CZP 146/1993 Sąd Najwyższy podkreślił, że podpisem jest wyłącznie znak napisany. Takie rozumienie interpretowanego pojęcia odpowiada wynikowi analizy semantycznej słowa "podpis", w którym akcent trzeba położyć na określonej w nim czynności - pisać. Nie jest więc podpisem tuszowy odcisk palca, z którym ustawa - przy zachowaniu pozostałych wymagań określonych w art. 79 k.c. - wiąże jedynie skutki prawne przewidziane dla podpisu.

Wobec warunku własnoręczności, o którym mowa w art. 78 k.c., nie jest również podpisem, a jedynie jego kopią, faksymile, który może być odciśnięty na dokumencie przez inną osobę. Ustawodawca sankcjonuje wprawdzie niekiedy mechaniczne odtworzenie podpisu, co uczynił np. w art. 921[10] § 2 k.c. w odniesieniu do podpisu dłużnika na dokumencie stanowiącym papier wartościowy na okaziciela, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej, czy w dawnym art. 339 § 2 k.h. w odniesieniu do podpisu zarządu na akcji.

Wymienione przepisy świadczą jednak o tym, że mechaniczne odtworzenie podpisu może być jedynie uznane za równoważne z podpisem. Immanentną cechą podpisu bowiem jest własnoręczność. Cecha ta umożliwia funkcję identyfikacyjną, gdyż tylko własnoręczny podpis, który zawiera w sobie osobiste cechy charakteru pisma podpisującego (ukształtowanie liter, ich łączenie itp.), pozwala na stwierdzenie - za pomocą graficznej ekspertyzy pisma - że jest on autentyczny (zob. także uchwałę SN z dnia 2 października 2002 r., III PZP 17/2002).

W wyroku z dnia 23 lipca 1998 r., III CKN 482/1998 Sąd Najwyższy podkreślił, że kasacja musi być opatrzona własnoręcznym podpisem podmiotu uprawnionego do jej wniesienia, co oznacza, że wymagany podpis nie może zostać zastąpiony żadnym podpisem mechanicznym, np. faksymilą bądź kserograficzną odbitką własnoręcznego podpisu (zob. także postanowienie SN z dnia 24 stycznia 2005 r., III UZ 20/2004)

W wyroku z dnia 12 kwietnia 2000 r., II SA/Gd 1089/1998 Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że w art. 107 § 1 k.p.a. ustawodawca mówi o podpisie, przez co należy rozumieć podpis własnoręczny, gdyż w innych przypadkach, jeżeli ustawodawca dopuszcza stosowanie innego niż własnoręczne odtworzenie podpisu, to daje temu wyraz w treści przepisu (np. art. 92110 § 2 k.c. lub art. 339 § 2 k.h.).

Postanowienie SN z dnia 10 kwietnia 2008 r., IV CZ 23/08 

Standard: 32990 (pełna treść orzeczenia)

Tylko wyjątkowo ustawodawca sankcjonuje mechaniczne odbijanie podpisu (zob. np. art. 921[10] § 2 k.c., a ponadto postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 1967 r., II PZ 22/67 oraz wyrok SN z dnia 8 maja 1997 r., II CKN 153/97, uchwałę (7) SN z dnia 30 grudnia 1993 r., III CZP 146/93).

Wyrok SN z dnia 23 listopada 2007 r., IV CSK 228/07

Standard: 45980 (pełna treść orzeczenia)