Konsultacje zamiaru przeprowadzenia grupowego zwolnienia z związkami zawodowymi (art. 2 i art. 10 ust. 2 u.z.g.)

Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy, pracodawca jest obowiązany zawiadomić na piśmie zakładowe organizacje związkowe o przyczynach zamierzonego zwolnienia grupowego, liczbie zatrudnionych pracowników i grupach zawodowych, do których oni należą, grupach zawodowych objętych zamiarem grupowego zwolnienia, okresie, w ciągu którego nastąpi takie zwolnienie, proponowanych kryteriach doboru pracowników do grupowego zwolnienia, kolejności dokonywania zwolnień, propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych związanych z zamierzonym zwolnieniem grupowym, a jeżeli obejmują one świadczenia pieniężne, pracodawca jest obowiązany dodatkowo przedstawić sposób ustalania ich wysokości.

Zakres informacji wskazanych w art. 2 ust. 3 ustawy pokrywa się generalnie z przedmiotem aktów określających zasady zwolnień. Przyczyny zwolnień powinny być skonkretyzowane w takim stopniu, aby związki zawodowe mogły ocenić ich zasadność, zgłosić propozycje zmierzające do ich uniknięcia lub ograniczenia, ewentualnie oszacować ich zakres.

Biorąc pod uwagę cele regulacji, należy unikać sformułowań ogólnych, które nie pozwalają precyzyjnie ustalić, którzy pracownicy podlegać będą zwolnieniom.

Przy dokonywaniu zwolnień grupowych pracodawca ma obowiązek poinformować tak związki zawodowe, jak i pracowników nie tylko o tym, że w związku z przyczynami niedotyczącymi pracowników będzie dokonywać wypowiedzeń umów o pracę, ale i o tym, jakie kryteria będą decydować o doborze pracowników do zwolnienia, co pozwala i związkom zawodowym i pracownikom ocenić zasadność takiego wypowiedzenia w odniesieniu do konkretnej osoby. 

Wyrok SN z dnia 25 stycznia 2013 r., I PK 172/12

Standard: 43985 (pełna treść orzeczenia)

Podanie w piśmie do zakładowej organizacji związkowej, jako przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę, likwidacji komórki organizacyjnej, w której są zatrudnieni zwalniani pracownicy, spełnia wymagania określone w art. 38 § 1 k.p. w związku z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.)

W myśl art. 2 ust. 1 tej ustawy o konieczności rozwiązania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 2, kierownik zakładu pracy zawiadamia zakładową organizację związkową, informując o przyczynach uzasadniających zamierzone zwolnienie z pracy i wykazując liczbę pracowników oraz grupy zawodowe objęte zamiarem zwolnienia z pracy. Informacja przedstawiona na tym etapie postępowania ma charakter ogólny i chodzi w niej o dokładniejsze wyjaśnienie, dlaczego zachodzi konieczność dokonania zwolnień grupowych oraz na czym polegają, czy też w czym się wyrażają, przyczyny ekonomiczne, zmiany organizacyjne, produkcyjne lub technologiczne. Zgodnie z art. 4 ust. 1 cyt. ustawy kierownik zakładu pracy i zakładowa organizacja związkowa zawierają porozumienie, w którym określa się zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem zwolnienia z pracy, a w szczególności kryteria doboru pracowników do zwolnienia, kolejność i terminowość dokonywania wypowiedzeń, a także obowiązki zakładu pracy w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia innych spraw pracowniczych związanych z zamierzonymi zwolnieniami. Ustanowienie szczególnej procedury dokonywania tzw. zwolnień grupowych w art. 2-4 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. uzasadnia wyłączenie w tych wypadkach stosowania trybu postępowania określonego w art. 38 k.p.

Zakładowa organizacja związkowa jest wprawdzie stroną porozumienia, i tym samym uczestniczy w ustaleniu kryteriów doboru pracowników do zwolnienia, ale też później nie ma już możliwości zgłoszenia zastrzeżeń w indywidualnej sprawie, gdyż stosowanie art. 38 k.p. jest wyłączone.

Analogiczne wnioski nasuwają się na tle art. 10 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. Z ustępu pierwszego tego przepisu dość niedwuznacznie wynika, że pojęcie przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie ustawodawca łączy z takimi stanami rzeczy, które można określić jako przyczyny ekonomiczne, zmiany organizacyjne, produkcyjne lub technologiczne, z pominięciem lub wyłączeniem "przeciwprzyczyny" albo braku przyczyn negatywnych (do zwolnienia). W przepisie tym przewiduje się bowiem, że wymienione przyczyny mają stanowić wyłączny powód uzasadniający rozwiązanie stosunku pracy, z czego przede wszystkim wynika, iż ustawodawca w ogóle przyczyny te uznaje za uzasadniające rozwiązanie stosunku pracy.

Dla regulacji przyjętej w art. 10 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. znamienne jest ponadto, że nie zaostrza ona, lecz łagodzi rygory w zakresie możliwości rozwiązywania umów o pracę z pracownikami, co wyraża się zwłaszcza w osłabieniu tzw. szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem z mocy przepisów kodeksu pracy lub przepisów szczególnych. 

Uchwała SN z dnia 15 grudnia 1992 r., I PZP 62/92

Standard: 33336 (pełna treść orzeczenia)