Czynność notarialna a należyta staranność samej strony czynności prawnej

Odrzucić trzeba tezę, jakoby fakt dokonywania określonej czynności przy udziale notariusza generalnie zwalniał stronę aktu od jakichkolwiek aktów własnej staranności. Nie jest bowiem tak, by powierzenie czynności notariuszowi było automatycznie równoznaczne z dochowaniem należytej staranności przez stronę. W ramach danych okoliczności sprawy, konkretyzujących przesłanki oceny owej staranności, decydujące znaczenie ma to, o jakim akcie jest tu mowa; otóż aktem tym miało być zapoznanie się przez nabywców nieruchomości z księgą wieczystą nieruchomości, w czym - co wynika z ustaleń - nie doznawali żadnych przeszkód, lecz go po prostu zaniechali.

Sprawdzenie treści księgi wieczystej nabywanej nieruchomości jest czynnością prostą, a zarazem oczywistą, elementarną. Można jej oczekiwać od kupującego nieruchomość, niezależnie od obowiązków ciążących na notariuszu. Warto pamiętać, że umowę zawierają pomiędzy sobą strony, a nie notariusz.

Staranność należyta, a więc oczekiwana w stosunkach danego rodzaju, nie jest "pochodną" obowiązku wynikającego z ustawy; innymi słowy - brak ustawowego obowiązku sprawdzania przez stronę umowy wpisu lub wzmianki o wpisie w księdze wieczystej nie oznacza, że zaniechanie takiego sprawdzenia pozostaje bez wpływu na ocenę zachowania przez stronę należytej staranności.

Nie można generalnie wykluczyć, że powierzenie wykonania czynności osobie (tu: notariuszowi), na której ciążą określone obowiązki, w tym obowiązek udzielenia wyjaśnień dotyczących dokonywanej czynności, może mieć znaczenie z punktu widzenia oceny dochowania należytej staranności przez samą stronę tej czynności, to w okolicznościach sprawy brak było podstaw do zakwestionowania tej przesłanki roszczenia wierzyciela.

Wyrok SN z dnia 17 września 2003 r., II CK 10/02

Standard: 32779 (pełna treść orzeczenia)