Obowiązek komornika odrębnego oznaczenia wartości każdej zajętej ruchomości (art. 853 k.p.c.)

Za postanowienie sądu kończące postępowanie w sprawie przez sam fakt oddalenia lub odrzucenia skargi na czynność komornika nie można uznać orzeczenia oddalającego skargę na czynność komornika, polegającą na oznaczeniu w protokole zajęcia wartości zajętych ruchomości (art. 853 k.p.c.)

Uchwała SN z dnia 6 listopada 2008 r., III CZP 106/08

Standard: 38925 (pełna treść orzeczenia)

Komornik, dokonując zajęcia ruchomości, nie może w protokole zajęcia oznaczyć globalnej wartości, lecz jest obowiązany oznaczyć odrębnie wartość każdej zajętej ruchomości. 

Oznaczenie wartości każdej zajętej ruchomości ma na celu zorientowanie się, ile ruchomości należy zająć, aby zaspokoić roszczenie wierzycieli i pokryć koszty postępowania egzekucyjnego bez narażenia dłużnika na szkodę ponad potrzebę (zasada ochrony dłużnika), który w razie pozbawienia go części majątku poniżej jej wartości ponosi niewątpliwą szkodę.

Użyte w art. 853 § 1 k.p.c. pojęcie "ruchomość" oznacza rzecz ruchomą w rozumieniu przepisów prawa cywilnego materialnego, to chodzi tylko o przedmiot zindywidualizowany; oszacowaniu zatem może podlegać tylko taki poszczególny (zindywidualizowany) przedmiot, a nie zbiór przedmiotów. Okoliczność, że zbiór ten ze względu na swe przeznaczenie czy użyteczność stanowi jednolitą całość, nie ma doniosłości prawnej z punktu widzenia art. 853 § 1 k.p.c., który głosi, że komornik oznacza w protokole zajęcia wartość każdej zajętej rzeczy, a więc przedmiotu zindywidualizowanego.

Zbiorowe (globalne) więc oznaczenie wartości większej liczby ruchomości (a nie każdej rzeczy z osobna) pozostawałoby w sprzeczności z treścią art. 853 § 1 k.p.c., którego zasada odnosi się również do sytuacji przewidzianej w § 2 tego artykułu. Oszacowanie zajętej ruchomości ma też istotne znaczenie dla dalszego postępowania, zwłaszcza z uwagi na treść art. 865 § 1, 866 § 2 i 867 k.p.c.

Jeżeli dochodzi do przetargu zajętej ruchomości, komornik wystawia na sprzedaż kolejno poszczególne ruchomości lub poszczególne ich grupy, obejmujące rzeczy tego samego rodzaju, i wymienia zarazem sumę oszacowania i cenę wywołania. Dłużnik może żądać, by ruchomości były wystawione na sprzedaż w kolejności przez niego wskazanej. Ma to swoje uzasadnienie w tym, że w razie, gdy suma osiągnięta ze sprzedaży części zajętych ruchomości wystarcza na zaspokojenie egzekwowanych należności i kosztów egzekucyjnych, komornik z urzędu przerywa licytację i zwalnia pozostałe ruchomości spod zajęcia (por. § 97 ust. 1 i 2 oraz § 102 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 1968 r. w sprawie czynności komorników - Dz. U. Nr 10, poz. 52 ze zm.).

Oszacowanie każdej ruchomości z osobna chroni dłużnika, gdyż zapobiega pozbawieniu go mienia ponad potrzebę (art. 845 § 3 k.p.c.).

Uchwała SN z dnia 9 grudnia 1986 r., III CZP 61/86

Standard: 32494 (pełna treść orzeczenia)