Niemożność świadczenia dłużnika w rozumieniu art. 475 k.c. w świetle art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.

Oceniając, czy zachodzą okoliczności uzasadniające uwzględnienie powództwa z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. z tej przyczyny, że zachodzi niemożliwość świadczenia przewidziana w art. 475 § 1 k.c. należy mieć na względzie, że Państwo powinno udzielić wierzycielowi wszelkiej niezbędnej pomocy – przez zastosowanie środków prawem przewidzianych - w celu przymuszenia dłużnika do wykonania obowiązku nałożonego na niego w tytule wykonawczym. Może to nastąpić jednak tylko wtedy, gdy dłużnik ma realną możliwość jego wykonania.

Niedopuszczalna jest sytuacja, w której wierzyciel korzystałby z przymusu państwowego w celu egzekucji świadczenia określonego w tytule wykonawczym, mimo obiektywnej niemożliwości wykonania tego świadczenia przez dłużnika.

Wyrok SN z dnia 16 listopada 2018 r., I CSK 636/17

Standard: 22173 (pełna treść orzeczenia)

Niekorzystna zmiana sytuacji materialnej dłużnika, jaka nastąpiła po powstaniu tytułu egzekucyjnego, nie stanowi zdarzenia, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane (art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.).

Ze względu na okoliczności faktyczne sprawy w rachubę mogłaby wchodzić niemożliwość świadczenia, z którą przepisy prawa (art. 475 k.c.) łączą wygaśnięcie zobowiązania. W nauce prawa jednak słusznie podniesiono, że niewypłacalność dłużnika, czyli aktualny brak środków materialnych (finansowych) na spełnienie zobowiązania, z którego wynika obowiązek świadczenia pieniężnego, nigdy nie zwalnia dłużnika z zobowiązania. Istnieje ono nadal jako możliwe do spełnienia, a dłużnik odpowiada za dług całym majątkiem nie tylko teraźniejszym, ale i przyszłym.

Uchwała SN z dnia 30 stycznia 1986 r., III CZP 77/85

Standard: 32452 (pełna treść orzeczenia)