Doręczenie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (art. 357 § 2 k.p.c.)

W razie doręczenia pozwanemu działającemu bez zawodowego pełnomocnika odpisu nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym z pouczeniem jedynie o możliwości i terminie wniesienia sprzeciwu, nie jest dopuszczalne odrzucenie, z powodu niezachowania terminu, zażalenia na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawarte w nakazie, wniesionego w terminie przewidzianym dla sprzeciwu.

Takie rozwiązanie uwzględnia interes obu stron, zasady ekonomiki procesowej oraz interes społeczny i dobro wymiaru sprawiedliwości. Strona nie jest zmuszona do podejmowania jakichkolwiek innych dalszych kroków procesowych, które mogłyby okazać się nieskuteczne i z pewnością wymagałyby wydania przez sąd kilku orzeczeń. Wyeliminowany jest także element niepewności co do prawomocności orzeczenia dotyczącego istoty sprawy, a wniesiony środek zaskarżenia podlega rozpoznaniu według prawidłowych reguł dotyczących zażalenia, a nie sprzeciwu.

Postanowienie SN z dnia 17 listopada 2009 r., II CZ 93/09

Standard: 53588 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Powód nie ma obowiązku uiszczenia opłaty kancelaryjnej za odpis nakazu zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym, jeśli zgłasza wniosek o nadanie nakazowi klauzuli wykonalności, załączając do wniosku odpis nakazu doręczony mu uprzednio i nadający się do wykorzystania.

Ogólną zasadą wyrażoną w przepisie art. 357 § 2 k.p.c. jest doręczenie stronom odpisów postanowień wydanych na posiedzeniu niejawnym, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Wprawdzie nakaz zapłaty według art. 503 § 2 k.p.c. pociąga za sobą skutki wyroku, a nie postanowienia, jednak i w tym wypadku ma zastosowanie zasada wyrażona w przepisie art. 357 § 2 k.p.c., nakaz zapłaty bowiem zostaje wydany na posiedzeniu niejawnym i dlatego musi być doręczony stronom, by mogły dowiedzieć się o jego treści i podjąć dalsze czynności procesowe zmierzające do realizacji swoich uprawnień.

Przepis art. 357 § 2 k.p.c. ustanawia zasadę i dopuszcza wyjątek w zakresie doręczenia, jeżeli przepisy szczególne stanowią inaczej. Unormowanie zawarte w art. 502 § 2 k.p.c. nie może być uznane za wyjątek, norma ta bowiem reguluje wyłącznie formę doręczeń odpisu nakazu pozwanemu, która polega na tym, że doręcza się go wraz z odpisem pozwu.

Forma ta nie wyłącza ogólnej zasady wyrażonej w art. 357 § 2 k.p.c. ani też nie modyfikuje reguł określonych w postępowaniu nakazowym, w którym przepis art. 491 § 3 k.p.c. wyraźnie stanowi, że nakaz zapłaty doręcza się stronom, a pozwanemu wraz z odpisem pozwu i dokumentów.

Odmienność sformułowań przepisów art. 502 § 2 k.p.c. i 491 § 3 k.p.c. może jedynie wskazywać na różnice redakcyjne, a nie na odmienności natury rozwiązań procesowych.

Powodowi przysługuje doręczenie z urzędu odpisu nakazu wydanego w postępowaniu upominawczym. Postępowania nakazowe i upominawcze są uregulowane we wspólnym dziale i nie ma żadnych racjonalnych względów, które by dyktowały odmienne pod tym względem uprawnienia powoda w każdym z tych rodzajów postępowań.

Należy więc przyjąć, że nakaz zapłaty wydany zarówno w postępowaniu nakazowym, jak i upominawczym, ze względu na szczególne unormowania w nich obowiązujące, jako też ze względu na normę ogólną, jaką jest przepis art. 357 § 2 k.p.c., podlega doręczeniu z urzędu obu stronom procesowym.

Doręczony z urzędu odpis orzeczenia może być następnie wykorzystany do dalszych czynności procesowych podejmowanych na wniosek strony, jeżeli ze względu na formę czy powagę urzędu może być użyty do tych czynności. Jeśli czynność strony wywoła obowiązek i potrzebę sporządzenia odpisów, będzie uzasadnione pobranie opłaty kancelaryjnej.

Uchwała SN z dnia 8 sierpnia 1973 r., III CZP 44/73

Standard: 32250 (pełna treść orzeczenia)