Odrzucenie zarzutów od nakazu zapłaty
Wyrokowanie w postępowaniu nakazowym (art. 493 § 4 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Wniesienie nieopłaconych zarzutów w postępowaniu nakazowym, skutkujące ich odrzuceniem bez wezwania do opłacenia, można uznać za mieszczące się w zakresie regulacyjnej swobody ustawodawcy - jeśli chodzi o stronę postępowania gospodarczego reprezentowaną przez profesjonalnego pełnomocnika. Nie jest natomiast trafne wiązanie identycznych skutków prawnych z sytuacją, gdy podmiot (gospodarczy) działa sam. Wprawdzie w obu wypadkach w postępowaniu (nakazowym) mamy do czynienia z działaniem profesjonalnych podmiotów gospodarczych, jednakowoż za dopuszczalnością odrzucenia nieopłaconego pisma procesowego bez wezwania - przemawia wzgląd na profesjonalizm reprezentacji prawnej, nie zaś okoliczność, że sam spór ma charakter gospodarczy (a więc, że jego strony są profesjonalistami w zakresie jakiejś branży). Inaczej mówiąc: w art. 130[2] § 1-3 k.p.c. ratio legis normowania jest związana z profesjonalnym charakterem reprezentacji w procesie.
Kwestionowane regulacje powodują, że pozwany przedsiębiorca niereprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika - inaczej niż powód także będący przedsiębiorcą - nie dysponuje ze względów ściśle formalnych (nieopłacenie zarzutów od nakazu zapłaty bez możliwości usunięcia braku) możliwością przedstawienia sądowi argumentacji (która - w pewnych sytuacjach - może podważać zasadność wydania nakazu zapłaty), a ta wszak mogłaby mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, które będzie w ten sposób wydane jedynie na podstawie argumentacji strony przeciwnej. Należy przy tym uwzględnić, że nakaz zapłaty ma skutki prawomocnego wyroku (art. 494 § 2 k.p.c.). Słusznie zakłada sąd pytający, że cechą relewantną jest w badanym wypadku bycie stroną postępowania nakazowego i że skutki odrzucenia zarzutów od nakazu zapłaty są znacznie bardziej dolegliwe dla pozwanego od skutków zwrotu pozwu dla powoda (pozew można wnieść ponownie, o ile roszczenie nie uległo przedawnieniu), co następuje w wypadku jego nieopłacenia. Identyczne zatem uchybienie po stronie pozwanego i powoda wywołuje drastycznie odmienne skutki w zakresie efektywnej realizacji prawa do sądu.
Kwestionowana w niniejszej sprawie regulacja prowadzi do tego, że niewypełnienie warunków formalnych (nieuiszczenie opłaty) bez możliwości sanacji braku wpływa na prawo strony do zaskarżenia orzeczeń wydanych w pierwszej instancji. Strona pozwana w tej sytuacji nie ma możliwości ani przedstawić swej argumentacji (i doprowadzić do "rozpatrzenia" sprawy, o czym była mowa wyżej), ani też zaskarżyć orzeczenia wydanego z pominięciem jej argumentacji do sądu wyższej instancji. Nakaz zapłaty - jakkolwiek jest orzeczeniem wydanym w pierwszej instancji - ma charakter orzeczenia wstępnego (choć w pewnych sytuacjach ostatecznego i możliwego do wyegzekwowania). Jego wydanie nie jest równoznaczne z rozpatrzeniem sprawy, zaś sprawa podlega rozpatrzeniu - we właściwym tego słowa znaczeniu - dopiero i tylko w razie skutecznego (prawidłowego) wniesienia przez pozwanego zarzutów od nakazu.
Wyrok TK z dnia 20 grudnia 2007 r., P 39/06
Standard: 3792 (pełna treść orzeczenia)
Zarzuty od nakazu zapłaty należą do innych środków zaskarżenia i dlatego, przy zastosowaniu wykładni systemowej i logicznej, przyjęte zostało w orzecznictwie Sądu Najwyższego, że podlegają one odrzuceniu, a nie (jak utrzymuje Sąd Wojewódzki w motywach postanowienia wymienionego na wstępie) - zwrotowi w razie nieusunięcia lub usunięcia po upływie zakreślonego terminu ich braków formalnych (por. uchwałę SN z dnia 4 maja 1967 r. III CZP 30/67
Wyrok SN z dnia 10 marca 1993 r., I CRN 19/93
Standard: 33419 (pełna treść orzeczenia)
Zarzuty od nakazu zapłaty wniesione po upływie terminu przewidzianego w art. 491 § 1 k.p.c. ulegają odrzuceniu z urzędu również w postępowaniu rewizyjnym.
Nakaz zapłaty, przeciwko któremu nie wniesiono zarzutów w terminie przypisanym, ma skutki prawomocnego wyroku (art. 494 § 2 k.p.c.). Zarzuty wniesione po upływie przepisanego terminu ulegają odrzuceniu (art. 494 § 1 k.p.c.). Na podstawie zatem spóźnionych zarzutów nie może skutecznie toczyć się postępowanie co do zasadności roszczenia stanowiącego treść sentencji nakazu zapłaty. Postępowanie takie dotknięte byłoby nieważnością, a sąd rewizyjny powinien z urzędu uwzględnić tę wadliwość i po uchyleniu zaskarżonego wyroku odrzucić zarzuty.
Wyrok SN z dnia 7 lipca 1967 r., II CR 248/67
Standard: 32239 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 32240 (pełna treść orzeczenia)