Zmiana podstawy faktycznej roszczenia
Przedmiotowa zmiana powództwa (art. 193 k.p.c. i art 383 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zmiana podstawy faktycznej polega na oparciu tego samego żądania na zupełnie innym podłożu faktycznym (np. gdy żądanie zapłaty uzasadniono umową najmu, a potem przy zmianie okoliczności - bezpodstawnym wzbogaceniem).
Nie stanowi zmiany powództwa ani bliższe określenie żądania, ani uzupełnienie okoliczności faktycznych podanych pierwotnie, jeżeli w ich wyniku nie zmienia się podstawa faktyczna powództwa. Za zmianę powództwa nie można uznać czynności procesowych polegających na sprostowaniu żądania lub uzupełnienia podstawy faktycznej, natomiast są zmianą wszystkie te czynności, które prowadzą do zmiany ilościowej lub jakościowej żądania, a więc wprowadzają nowe żądania, wycofują dotychczasowe albo w istotny sposób zmieniają podstawę faktyczną, doprowadzając do nowego prawnego uzasadnienia (zob. postanowienie SN z dnia 19 października 1999 r., II CZ 108/99 i z dnia 30 stycznia 2018 r., I PK 67/17; wyrok SN z dnia 8 lipca 2010 r. II CSK 645/09).
Zatem nie każda modyfikacja podstawy faktycznej żądania stanowi przedmiotową zmianę powództwa w rozumieniu art. 193 § 1 k.p.c. O zmianie takiej można mówić tylko wtedy, gdy powołane przez powoda nowe fakty mają taki charakter, że w zestawieniu z dotychczasowym materiałem procesowym tworzą odmienną podstawę faktyczną żądania, co jest równoznaczne ze zgłoszeniem nowego roszczenia w procesowym tego słowa znaczeniu. Nie jest tym samym zmianą powództwa powołanie nowych faktów, które jedynie dopełniają lub rozwijają dotychczasowy kompleks faktów powołany w celu uzasadnienia żądania, nie przekreślając tożsamości dochodzonego roszczenia procesowego (por. wyroki SN z dnia 19 grudnia 2007 r., V CSK 301/07).
Uchwała SN z dnia 17 października 2024 r., III PZP 1/24
Standard: 86807 (pełna treść orzeczenia)
Zmiana powództwa może odnosić się do obu elementów składających się na przedmiot postępowania, tj. żądania lub jego podstawy faktycznej (art. 187 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c.).
Nie każda jednak modyfikacja podstawy faktycznej żądania stanowi przedmiotową zmianę powództwa w rozumieniu art. 193 § 1 k.p.c. O zmianie takiej można mówić tylko wtedy, gdy powołane przez powoda nowe fakty mają taki charakter, że w zestawieniu z dotychczasowym materiałem procesowym tworzą odmienną podstawę faktyczną żądania, co jest równoznaczne ze zgłoszeniem nowego roszczenia w procesowym tego słowa znaczeniu. Nie jest tym samym zmianą powództwa powołanie nowych faktów, które jedynie dopełniają lub rozwijają dotychczasowy kompleks faktów powołany w celu uzasadnienia żądania, nie przekreślając tożsamości dochodzonego roszczenia procesowego. W tym znaczeniu w orzecznictwie podkreśla się, że zmiana powództwa zakłada istotną zmianę jego podstawy faktycznej (zob. wyrok SN z 18 lutego 2021 r., III CSKP 7/21; wyroki SN z 3 listopada 1999 r., I CKN 185/98, z 19 grudnia 2007 r., V CSK 301/07 i z 11 grudnia 2009 r., V CSK 180/09), względnie, że polega ona na zastąpieniu dotychczasowej podstawy faktycznej nową (zob. wyroki SN z 17 lipca 2008 r., II CSK 102/08 i postanowienie SN z 23 stycznia 2013 r., I CSK 298/12).
W wyroku Sądu Najwyższego z 18 lutego 2021 r., III CSKP 7/21 dostrzeżono również, iż rozróżnienie tych sytuacji może stwarzać trudności i wymaga z reguły odniesienia się do okoliczności konkretnej sprawy, a niekiedy także do miarodajnych przepisów prawa indywidualizujących dochodzone roszczenie (zob. wyrok SN z 8 lipca 2010 r., II CSK 645/09). Celowe może okazać się również sięgnięcie do kryteriów stosowanych przy ocenie granic prekluzji faktów związanej z prawomocnością materialną wyroku (zob. uchwały SN z 5 czerwca 1954 r., II CO 26/54 i z 23 maja 2012 r., III CZP 16/12)
Wyrok SN z dnia 6 czerwca 2023 r., II CSKP 1183/22
Standard: 82805 (pełna treść orzeczenia)