Badanie kompetencji organu administracyjnego do wydania decyzji stanowiącej podstawę wpisu (art. 626[8] § 1 i 2 k.p.c.)

Decyzja administracyjna, która jest decyzją ostateczną w rozumieniu art. 16 § 1 k.p.a., nawet jeśli zostanie zaskarżona do sądu administracyjnego, stanowi jako taka podstawę wpisu do księgi wieczystej. Badanie przez sąd powszechny w postępowaniu wieczystoksięgowym decyzji obejmuje wówczas jedynie sprawdzenie formy, tj. czy decyzja ma urzędowe cechy pozwalające przyjąć, że pochodzi ona od właściwego organu i jest ostateczna, a także treści dokumentu, tzn. czy przedmiot decyzji administracyjnej wiąże się z materialnoprawną podstawą zmiany stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej. Jeżeli rezultat tej weryfikacji jest pozytywny, to sąd nie może oddalić wniosku o wpis

Postanowienie SN z dnia 12 grudnia 2007 r., V CSK 295/07

Standard: 80475 (pełna treść orzeczenia)

Sąd wieczystoksięgowy odmówi dokonania wpisu, jeżeli decyzja jest dotknięta bezwzględną nieważnością, tj. została wydana przez organ oczywiście niewłaściwy, bez zachowania przepisów postępowania admistracyjnego. Taka decyzja nie może wywołać żadnych skutków prawnych w sferze prawa cywilnego, ponieważ prawnie nie istnieje. Pojęcie i znaczenie takiej nieważności decyzji zachowały swój walor w orzecznictwie także po wprowadzeniu sądowoadministracyjnej kontroli decyzji (por. uchwały SN z dnia: 21 listopada 1981 r., III CZP 43/80 oraz 27 listopada 1984 r., III CZP 70/84). Zatem sąd wieczystoksięgowy – wypadku, gdy nie stwierdził bezwzględnej nieważności decyzji – jest związany stanem prawnym powstałym na skutek wydania decyzji i dokona odpowiedniego wpisu.

Postanowienie SN z dnia 29 listopada 2005 r., III CK 285/05

Standard: 44295 (pełna treść orzeczenia)

Państwowe biuro notarialne może na podstawie art. 45 dekretu z dnia 11 października 1946 r. - prawo o księgach wieczystych (Dz. U. Nr 57, poz. 320 z późn. zm.) odmówić wpisu do księgi wieczystej w razie stwierdzenia, że decyzja administracyjna stanowiąca podstawę wpisu, została wydana przez organ oczywiście niewłaściwy, bez potrzeby wykorzystania trybu postępowania administracyjnego przewidzianego do stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej.

Wedle ustalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego sąd w postępowaniu cywilnym jest związany decyzją administracyjną (patrz m.in. orzeczenia: z dnia 30 czerwca 1970 r.; z dnia 12 maja 1964 r.; z dnia 21 kwietnia 1972 r.; z dnia 8 lutego 1971 r.; z dnia 30 czerwca 1972 r.).

Należy zwrócić uwagę także na inne nieco ujęcie tego zagadnienia i w orzeczeniu z dnia 14 kwietnia 1965 r.: okoliczność, że co do pewnego faktu wypowiedziała się w swej decyzji władza administracyjna, nie powoduje związania sądu treścią tej wypowiedzi. Sąd ma tylko obowiązek liczyć się ze stanem prawnym ustanowionym decyzją organu administracyjnego o charakterze orzeczenia lub zarządzenia, jeżeli decyzja została wydana w granicach kompetencji tego organu.

Nawiązując do ostatniej części tego sformułowania, należy zaznaczyć, że - z kolei - zgodnie z zasadą powszechnie przyjętą w nauce prawa i w praktyce sądowej można przed Sądem powoływać się na nieważność aktu administracyjnego (decyzji administracyjnej) tylko wówczas, gdy zachodzi tzw. nieważność bezwzględna, tj. gdy akt lub orzeczenie administracyjne wydane zostało przez władzę całkowicie nie powołaną do wydawania aktów lub orzeczeń tego rodzaju albo gdy wydane ono zostało z całkowitym pominięciem jakiejkolwiek procedury.

Uchwała SN z dnia 21 listopada 1980 r., III CZP 43/80

Standard: 31780 (pełna treść orzeczenia)