Nawiązanie stosunku pracy na podstawie wyboru (art. 73 § 1 k.p.)

Zgodnie z art. 73 § 1 k.p. nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika. Akt wyboru na stanowisko "etatowe" jest samodzielną podstawą do nawiązania stosunku pracy, ponieważ sam wybór rodzi bezpośrednio stosunek pracy, nie jest natomiast aktem, który dopiero zobowiązuje do nawiązania umowy o pracę.

Wyrok SN z dnia 16 listopada 2022 r., II PSKP 108/21

Standard: 69199 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli określona osoba została wybrana do pełnienia funkcji w organizacji politycznej lub społecznej i ma wykonywać w charakterze pracownika obowiązki wynikające z pełnionej funkcji, to stosunek pracy obejmujący te obowiązki jest stosunkiem pracy z wyboru, chociażby zatrudnienie mandatariusza nie nastąpiło niezwłocznie po wyborze, lecz w późniejszym terminie. Stosunek pracy z wyboru rozwiązuje się wyłącznie w razie wygaśnięcia mandatu. Nie mają do niego zastosowania przepisy o rozwiązaniu umowy o pracę w drodze wypowiedzenia lub bez wypowiedzenia, w tym także na podstawie art. 52 k.p.

Nawiązanie stosunku pracy z wyboru wymaga, podobnie jak powstanie stosunku pracy na innej podstawie, zgody pracownika (art. 11 k.p.). 

Zawarcie umowy z takim pracownikiem jest zbędne. W świetle art. 73 § 1 k.p. taka umowa powinna być traktowana jedynie jako stwierdzenie warunków łączącego strony stosunku pracy, w szczególności w zakresie wysokości należnego wynagrodzenia za pracę. Takie też znaczenie przypisać należy umowie zawartej z wnioskodawcą. Została ona zawarta "na czas pełnienia funkcji", co dodatkowo wskazuje na jej ścisły związek z mandatem wnioskodawcy powstałym z wyboru i stanowi argument przemawiający za uznaniem stosunku pracy łączącego strony za stosunek pracy z wyboru. Funkcja mandatariusza bowiem kończy się wraz z wygaśnięciem mandatu i z tą chwilą wygasa również stosunek pracy z wyboru (art. 73 § 2 k.p.).

Wygaśnięcie mandatu może nastąpić w szczególności w razie odwołania mandatariusza z pełnionej funkcji, a więc w każdym czasie. Nie odpowiada to wymogowi czasowej stabilności stosunku pracy łączącej się z umową o pracę na czas określony. Z kolei umowa na czas wykonania określonej pracy łączy okres jej trwania z przedmiotem pracy. Kiedy cel tej umowy w postaci zakończenia określonej pracy został osiągnięty, umowa o pracę rozwiązuje się. Sytuacja taka nie zachodzi w razie zaprzestania pełnienia funkcji przez oznaczoną osobę. Praca bowiem wynikająca z tej funkcji nie została zakończona, przechodzi na osobę wybraną do pełnienia funkcji w miejsce dotychczasowego mandatariusza.

Wyrok SN z dnia 4 grudnia 1979 r., I PR 93/79

Standard: 31622 (pełna treść orzeczenia)